محمد رضا آقایی بجستان - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران
علی چهکندی نژاد - استادیار رشته فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران(نویسنده مسئول) Chahkandi@iaubir.ac.ir
سید محمد رضوی - استادیار رشته فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران و دانشگاه دولتی بیرجند Razavi.۱۲۱۳@birjand.ac.ir

در عقد هبه اصل بر آن است که واهب می تواند به عین موهوبه رجوع کرده و آن را تملک کند، این اصل در مواردی تخصیص خورده که ماده ۸۰۳ قانون مدنی به آن پرداخته است؛ با وجود این، در مورد جواز یا عدم جواز رجوع واهب، در هبه زوجین، بین فقیهان و اندیشمندان حقوقی اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور فقیهان قائل به تفصیل شده و در صورت ذی­رحم نبودن زوجین و دارا بودن شرایط رجوع، به جواز رجوع واهب حکم کرده­اند. برخی از فقیهان و حقوق­دانان حتی در صورت ذی­رحم بودن زوجین، باز هم آن ها را اجنبی دانسته و حکم به جواز رجوع داده­اند. در مقابل این گروه، عده­ای عدم جواز رجوع را در هبه زوجین برگزیده اند. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی، هبه زوجین و رجوع از آن، با توجه به مبانی و تحلیل فقها، مورد بررسی قرار گرفته و نظر مشهور تقویت شده است.

هبه, زوجین, استرداد هدایا, جواز و لزوم