محمد حسین بهشتی
زینب موسویان اصل
علی تاجپور
روح اله حاجی زاده - دانشجوی دکتری مهندسی بهداشت حرفه ای، مرکز تحقیقات سلامت کار، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران

زمینه و هدف: آگاهی از حداکثر شعاع های حریق، انفجار و نشر مواد سمی می تواند نقش بسیار با اهمیتی در عملیاتی نمودن الزامات پدافند غیرعامل شهری به  منظور کاهش آسیب پذیری در حوادث داشته باشد. هدف از این مطالعه مدلسازی محدوده پیامدهای انفجار، اشتعال و نشت گاز در کپسول های ۲/۲۶ لیتری گاز مایع با رویکرد پدافند غیر عامل است. روش ها: در این مطالعه ضمن تشریح عوامل موثر بر تخلیه و انتشار مواد، نرم افزارALOHA  بعنوان یکی از مناسبترین نرم افزارها جهت مدلسازی انتشار گاز LPG در کپسول های ۲/۲۶ لیتری مورد استفاده قرار گرفته و بر اساس نتایج مدلسازی، برنامه واکنش در شرایط اضطراری در زمان نشت گاز تهیه و ارائه گردیده است. یافته ها: در صورت نشت گاز LPG از شیر خروجی با منفذ ۱ اینچ، در مدت ۱ دقیقه کل کپسول تخلیه شده و تا فاصله ۱۱ متری مخزن غلظت گاز حدود  PPM۱۲۶۰۰ (LEL % ۶۰) و تا محدوده ۳۵ متری مخزن غلظت گاز PPM ۲۱۰۰ (LEL %۱۰) می باشد. در صورت انفجار ابر بخار تشکیل شده، فشار موج انفجار تا فاصله ۱۳ متر از مخزن حدود ۵/۳  Psiاست که ممکن است باعث صدمات جدی شود و تا فاصله ۲۵ متری کپسول برابر با PSI ۱ با قدرت شکستن شیشه ها می باشد. در صورت وقوع حریق فورانی،حریقی به طول ۸ متر ایجاد می شود که میزان تشعشع حرارتی آن تا فاصله ۱۰ متری از کپسول گاز حدود ۱۰ و تا فاصله ۱۲ متری مخزن حدود ۵ کیلووات بر متر مربع است که منجر به سوختگی درجه ۲ می گردد. در صورت وقوع BELEVE تحت گلوله آتشین به قطر ۱۴ متر و در عرض ۲ ثانیه رخ خواهد داد که میزان تشعشع حرارتی تا فاصله ۳۹ متری از کپسول حدود ۱۰ کیلووات بر متر مربع است. نتیجه گیری: عواقب ناشی از اشتعال و انفجار گازLPG  تا فاصله ۳۵ متری کپسول گاز جدی ترین خطری است در صورت نشت گاز پرسنل و افراد را تهدید می کند. مکان یابی بهینه محل استقرار کپسول های گاز در پادگان ها نقش موثری در محدود نمودن اثرات زیانبار انتشار گازهای خطرناک خواهد داشت.

نشت گاز, انفجار, LPG, اشتعال