شکوفه مرادی - دانشگاه تبریز
محمدرضا ساریخانی - دانشگاه تبریز
ناصر علی اصغرزاد - دانشگاه تبریز

پتاسیم یکی از عناصر پرمصرف ضروری برای رشد و توسعه گیاهان است و در سال­های اخیر تامین زیستی آن از طریق باکتری­های آزادکننده پتاسیم در کانون توجه تحقیقات قرار گرفته است. در این آزمایش توانایی آزادسازی پتاسیم از کانی­های سیلیکاتی، توسط چندین باکتری جداسازی شده از نمونه­های ریزوسفری گیاهان گرامینه، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل جدایه های باکتریایی و دو نوع کانی میکا (بیوتیت و موسکویت) بود. پس از جداسازی باکتری­ها از ریشه­های ضدعفونی شده گیاهان گرامینه با استفاده از محیط کشت NFB، تعداد ۸ جدایه شاخص برای آزمایش نهایی مورد استفاده قرار گرفت. توان رهاسازی پتاسیم جدایه ها با بهره گیری از محیط کشت الکساندروف مایع مورد ارزیابی قرار گرفت. بالاترین میزان پتاسیم آزادشده به میزان ۱۶/۱۱ میلی­گرم بر لیتر توسط جدایه Az-۸ به دست آمد که ۲۰% نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت و پایین ترین مقدار ۸/۲ میلی­گرم بر لیتر توسط جدایه Az-۱۵ مشاهده شد. به طور متوسط آزادکنندگی پتاسیم از کانی بیوتیت ۸۲% بیشتر از موسکویت مشاهده شد. در بین باکتری­های جداسازی شده جدایه­های Az-۸، Az-۱۲ و Az-۱۹ توانایی بالایی در آزادسازی پتاسیم نشان دادند. همچنین در این آزمایش بین تغییرات pH و میزان رهاسازی پتاسیم توسط جدایه­های باکتریایی همبستگی معنی­داری مشاهده نشد. شناسایی مولکولی و بیوشیمیایی این جدایه ها و نتایج توالی یابی آنها نشان داد که این جدایه­ها متعلق به جنس سودوموناس می باشند. با توجه به نتایج امیدوارکننده آزمایش های درون شیشه ای سویه های فوق، بهره گیری از آنها در تامین نیاز پتاسیمی گیاهان در کشت گلخانه و مزرعه توصیه می شود.

باکتریهای آزادکننده پتاسیم, بیوتیت, موسکویت, الکساندروف, سودوموناس