احسان حامدی - دانشجوی ارشد آبخیزداری،دانشگاه بیرجند
جواد چزگی - استادیار مرتع و آبخیزداری،دانشگاه بیرجند
حمزه نور - استادیار ابخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان خراسان رضوی

رودخانه سرباز یکی از رودخانه های اصلی و مهم استان سیستان وبلوچستان است که در حفظ حیات و زیست بوم منطقه نقش اساسی دارد از این رو اکثر بارندگی های حوضه ابخیز سرباز بصورت رگباری و اتفاقی بوده که موجب طغیان روخانه شده و خسارت های زیادی را متوجه کشاورزان،جاده ها و مناطق مسکونی میکند بنابراین ارائه روشی مناسب برای مقبله با این خسارت ها ضرورت پیدا کرده است امروزه مدل های هیدرولوژیکی زیادی برای کمک به محاسبه تخلیه آب با دقت بیشتر، آسانتر و سریعتر از روشهای سنتی اندازهگیری که نیاز به صرف هزینه و زمان زیاد دارند وجود دارد. یکی از این مدلها، مدل SWAT است . مدل ارزیابی آب وخاک یک مدل جامع و کامل هیدرولوژیکی برای ارزیابی دبی جریان، میزان رسوب، عناصر غذایی و روشهای مدیریتی است که بصورت گسترده در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است . تحقیق حاضر در حوضه ابخیز سرباز واقع در استان سیستان وبلوچستان انجام گرفته است ، حوضه آبخیز سرباز در قسمت های جنوبی استان سیستان و بلوچستان و در جنوب شرقی ایران و از زیر حوضه های دریای مکران محسوب می شود. پس از اماده سازی پارامتر ها و داده های ورودی ، ضمن در نظر گرفتن دو سال برای گرم کردن مدل (warm up) مدل برای یک دوره ی ۱۷ ساله از سال ۱۹۹۹تا ۲۰۱۶ واسنجی شد و سپس طی یک دوره پنج ساله از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ صجت سنجی گردید که با توجه به نتایج بدست امده در مرحله واسنجی NS=۰/۷۶ و R۲=۰/۸۶ و در مرحله صحت سنجی NS=۰/۵۶ و R۲=۰/۵۸ میتوان نتیجه گیری کرد که مدل SWAT ۲۰۱۲ در شبیه سازی حوضه ابخیز سرباز به خوبی عمل کرده است .

حوزه آبخیز سرباز، مدل ارزیابی آب و خاک، واحد پاسخ هیدرولوژیک ، شبیه سازی حوزه آبخیز