مهدی کفاش - کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند
الهام یوسفی روبیات - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند
محسن شریعتی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی محیط زیست، دانشگته تهران، تهران.

از جمله اقدامات مدیریتی که می تواند نقش به سزایی در کاهش خسارات ناشی از وقوع سیلاب داشته باشد پهنه بندی خطر سیل است. در این مطالعه پهنه بندی خطر سیل خیزی حوزه آبریز طبس مورد بررسی قرار گرفته است، که به طور کلی مراحل انجام آن در ۴ مرحله انجام شد. پس از مطالعات کتابخانه ای و شناخت وضعیت منطقه مورد مطالعه، معیار های موثر در ایجاد خطر سیل خیزی شناسایی و لایه های مربوطه تهیه شد. در مرحله بعد رستری سازی و استاندارد سازی با استفاده از توابع عضویت فازی انجام گرفت، سپس وزن دهی با استفاده از روش سلسله مراتبی و در نهایت همپوشانی لایه ها با استفاده از اپراتورهای فازی انجام شد. نتایج نشان داد، معیار های فاصله از رودخانه، شیب، کاربری اراضی، بارش، خاک، ارتفاع و NDVI به ترتیب بالاترین وزن را به خود اختصاص دادند. در این مطالعه از تمامی عملگر های روی هم گذاری فازی برای پهنه بندی خطر سیل خیزی استفاده شد. پهنه های با خطر بسیار زیاد سیل در بخش شرقی منطقه مورد مطالعه واقع گردیده اند. نواحی با خطر کم نیز اغلب در دشت ها خط القعر ها واقع گردیده اند. از بین عملگر های فازی، عملگر گاما ۹/۰ بهترین و منطقی ترین نتیجه را نشان می دهد. مجموع مساحت مناطق دارای خطر بالا ۱۵۴۳۲.۱۳۲۴ هکتار نیز ۹۷۲۰۵.۱۹۵۸ هکتار از دشت طبس را پوشش می دهد. بیشترین مساحت نیز مربوط به با مساحت ۹۲۶۵۳۱.۸۴۳۱ هکتار می باشد که لکه های بی خطر را در بر می گیرد.

تحلیل سلسله مراتبی، پهنه بندی، طبس، فازی.