برفین پرو - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران
شهرام آرمیده - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران
شهرام میرفخرایی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران
عباس حسین زاده - گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

بید سیب­زمینیPhthorimaea operculella Zeller (Lep.: Gelechiidae) ، یکی از آفات کلیدی گیاه سیب­زمینی در مزارع و انبار­ها می­باشد. تحقیق حاضر به­منظور ارزیابی برهم­کنش و تعیین تقدم و تاخر استفاده از دو عامل زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicae (Hym.: Trichogrammatidae) و اشعه ماوراء بنفش UV-C در کنترل مرحله تخم بید سیب­زمینی که کمترین اثر سوء روی زنبور تریکوگراما داشته باشد، طراحی شد. میزان تخم­ریزی و ظهور زنبور پارازیتوئید روی تخم­های پرتودهی­شده و شاهد بررسی شد. همچنین، اشعه ماوراء بنفش به مدت ۰، ۸، ۱۰ و ۱۲ دقیقه روی تخم­های ۱، ۲ و ۳ روزه بید سیب­زمینی در دو حالت پرتودهی قبل از پارازیته شدن و پرتودهی بعد پارازیته شدن انجام شد و میزان ظهور پارازیتوئید ارزیابی شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی­داری در میزان ظهور بین تخم­های پرتودهی­شده به­وسیله اشعه UV-C با تیمار شاهد وجود نداشت. در پرتودهی UV-C روی تخم­های بید سیب­زمینی­- پارازیته شده با افزایش مدت زمان پرتودهی درصد ظهور زنبور پارازیتوئید کاهش یافت و در حالت تخم پرتودهی­شده­- پارازیته شده نسبت به تخم پارازیته شده- پرتودهی شده میزان ظهور پارازیتوئید بیشتر شد. نتایج این بررسی نشان داد که تخم­های سه روزه نسبت به تخم­های یک و دو روزه حساسیت بیشتری به اشعه ماوراء بنفش داشتند. همچنین، میزان ظهور زنبور از تخم­های پرتودهی­شده­- سپس پارازیته نسبت به تخم­های پارازیته­- پرتودهی­شده، بیشتر شد. بنابراین، در استفاده هم­زمان و توام زنبور تریکوگراما و اشعه UV-C در کنترل مرحله تخم این آفت و سایر آفات هدف ابتدا اشعه UV-C و سپس، رها سازی زنبور تریکوگراما قابل توصیه می­باشد.

اشعه ماوراء بنفش, تخم بید سیب زمینی, زنبور پارازیتوئید تریکوگراما