مهدیه کاظمی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
علی اصغر طالبی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
زهرا تازرونی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
یعقوب فتحی پور - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مهران رضایی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمد مهرآبادی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

گندم، Triticum aestivum L. یکی از مهم­ترین گیاهان زراعی در سراسر جهان است که فقط برای تغذیه کشت می­شود. شته سبز گندم، Schizaphis graminum (Rondani) (Hem.: Aphididae) یک آفت مهم گندم در ایران است که خسارت زیادی به محصول وارد می­کند. دراین پژوهش، نیازهای گرمایی زنبور Diaeretiella rapae (M'Intosh) روی شته سبز گندم، در پنج دمای ثابت (۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵ و ۵/۲۷ درجه سلسیوس)، رطوبت نسبی ۵±۶۰ درصد و دوره نوری ۸:۱۶ ساعت (روشنایی: تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دما اثر معنی­دار بر طول دوره رشد قبل از بلوغ داشت، به­طوری­که میانگین بیشترین و کمترین طول کل دوره رشدی قبل از بلوغ زنبور D. rapaeبه ترتیب در دمای ۱۰ (۰۹/۰±۴۹/۲۵ روز) و ۲۵ درجه سلسیوس (۰۵/۰±۲۴/۹ روز) مشاهده شد. اثر دما بر نرخ رشد زنبور D.rapae با استفاده از مدل­های خطی و غیرخطی برازش داده شد. دمای آستانه پایین و ثابت گرمایی زنبور D. rapae با استفاده از مدل رگرسیون خطی به ترتیب ۲۱/۳ درجه سلسیوس و ۳۶/۲۲۹ روز-درجه به دست آمد. مدل­ Briere-۱ برازش به­نسبت بالایی در برآورد داده­ها نشان داد. همچنین، دمای آستانه پایین، دمای بهینه و دمای آستانه بالا به­وسیله این مدل به خوبی تخمین زده شد. بنابراین،  مدل Briere-۱ به عنوان یک مدل مناسب برای توصیف دوره رشد و نمو قبل از بلوغ زنبور پارازیتویید D. rapae روی شته S. graminum تعیین شد. در این تحقیق، مدل خطی و مهم­ترین مدل­های غیر خطی گرمایی و معیارهای انتخاب مدل مناسب مورد ارزیابی قرار گرفت.

آستانه پایین نمو, ثابت گرمایی, زنبور پارازیتوئید, روز-درجه, کنترل بیولوژیک