مسعود لطیفیان - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری
احمد مستعان - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری

هدف از انجام این پژوهش، بررسی امکان استفاده از تله برای رهاسازی Metarhizium anisopliae Metsch در جمعیت سوسک شاخدار خرما Oryctes elegans Prell بود. ساختار مورد استفاده در تله شامل بخش جذب­کننده، صفحات متوقف کننده، قیف جمع کننده و محفظه تله بود. برای بررسی ترکیبات مختلف فرومونی و غذایی در میزان شکار تله، سه تیمار با سه تکرار شامل فرمون تجمعی، تلفیقی (فرمون تجمعی و جاذب غذایی) و جاذب غذایی شامل ۲۰ گرم بافت مریستم نخل خرما در نظر گرفته شدند. برای رسیدن به بیشینه­ی کارایی تله در تلقیح حشرات کامل، مدت زمان باقی ماندن حشرات کامل در اتاقک تلقیح و غلظت مایع تلقیح استاندارد شد. برای این منظور، ۵ بازه­ی زمانی ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۵۰ و ۶۰ ثانیه و ۵ غلظت ۱۰۴، ۱۰۵، ۱۰۶، ۱۰۷ و ۱۰۸میلی­لیتر در لیتر در نظر گرفته شد. اندازه نهایی تله ۶۵۰×۳۵۰×۳۵۰ میلی متر با استفاده از روش های معمول کارگاهی ساخته شد. نتایج نشان داد که نوع ماده جلب­کننده دارای تاثیر معنی داری روی شکار حشرات کامل توسط تله بود. بیشترین میزان شکار حشرات در تلفیق فرمون تجمعی با مریستم خرما و کمترین آن در مریستم مغز خرما به تنهایی بود و بیشترین میزان شکار در ساعت ۸ غروب مشاهده شد. مناسب­ترین زمان و غلظت برای بیشترین  تلقیح حشرات کامل نر و ماده به­ترتیب معادل ۳/۵۴ و ۷/۵۵ ثانیه و ۱۰۴×۱۴/۴ و ۱۰۴× ۳۶/۴ اسپور در میلی­لیتر بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تله هوشمند رهاسازی M. anisopliae به عنوان عامل بیمارگر جمعیت سوسک شاخ دار خرما در شرایط آزمایشگاهی از کارایی لازم برخودار است.

Metarhizium anisopliae, Oryctes elegans, تله پیشرفته, شکار و انتشار