خلیل ولیزاده کامران - گروه سنجش از دور و GIS دانشگاه تبریز

مهم : برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ETo) در مدیریت منابع آب، کشاورزی، زراعت، جنگل و مرتع از اهمیت فراوانی برخوردار است. در سالهای اخیر استفاده از تکنولوژیهای سنجش از دور و GIS برای برآورد دقیق آن، مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مطلوبی از آن حاصل شده است. در این تحقیق بااستفاده از معادله هارگریوز اقدام به برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در منطقه آذربایجانشرقی گردیده است. به این منظور برای محاسبه مقدار تشعشع موج کوتاه (Rs) رسیده به سطح بااستفاده از تصاویر DEMSRTM به روش سبال کوهستانی در خرداد ماه اقدام گردید. پس از محاسبه شیب و جهات شیب از روی تصویر مدل رقومی زمین ، اقدام به محاسبه ضریب گسیلمندی اتمسفری و معکوس مربع فاصله نسبی زمین تا خورشید گردید.میانگین درجه حرارت دما در منطقه مورد نظر نیز با لحاظ کردن تغییرات ارتفاعی محاسبه شده و در معادله هارگریوز وارد گردید. نقشه نهائی تبخیر- تعرق گیاه مرجع در منطقه مورد مطالعه در خرداد ماه ( بهترین ماه رشد گیاه در منطقه) نشان دهنده وجود مقادیری بین ۶/۲ تا ۶/۸ میلیمتر در روز می باشد که دامنه های جنوبی منطقه و مناطق با میانگین درجه حرارت بالا بیشترین میزان تبخیر- تعرق گیاه مرجع را به خود اختصاص داده اند. در اختلاف بین مقادیر فوق تاثیر ارتفاع و جهات شیب در کنترل مقدار تبخیر- تعرق بیش از سایر عوامل بوده است. با توجه به اینکه میزان بارندگی ماهانه نمی تواند جوابگوی این مقدار تبخیر- تعرق باشد لذا پیشنهاد شده است که مناطق کشت دیم به سمت مناطق با میزان تبخیر- تعرق کمتر که عمدتا در کوهپایه های منطقه مورد مطالعه هستند سوق داده شوند

تعرق گیاه مرجع، سبال ، هارگریوز، سنجش از دور و GIS، آذربایجانشرقی