هوشنگ سرداربنده - گروه گیاه پزشکی، پردیس دانشگاهی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
احد صحراگرد - گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
احسان رخشانی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران
ولی الله بنی عامری - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

شته­ها در اکوسیستم های شهری با تغذیه از شیره گیاهی و همچنین تزریق بزاق سمی منجر به ضعف گیاه و کاهش عملکرد محصول می­شوند. نتایج بررسی برهمکنش بین تراکم شته رز Macrosiphum rosaeو زنبورهای پارازیتوئید Aphidius rosae و Lysiphlebus fabarum وجمعیت پوره و شته بالغ در سال های ۱۳۹۵و ۱۳۹۶ در پارک شهر تهران نشان داد که در تمام موارد بین تعداد هر دو گونه زنبور پارازیتوئید و جمعیت پوره و شته بالغ همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. با افزایش تراکم شته رز، تراکم زنبورهای پارازیتوئید نیز افزایش یافت و پارازیتوئیدها دارای رفتار تجمعی نسبت به تراکم های مختلف میزبان بودند. بررسی رابطه بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم توسط زنبورهایپارازیتویید نیزحاکی از آن بود که بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم، همبستگی مثبت و وابسته به تراکم وجود دارد. در فصل بهار سال ۱۳۹۵ بیشترین درصد پارازیتیسم پوره­ها توسط زنبورپارازیتویید A. rosae، ۱۷/۴۲ و توسط زنبور L. fabarum، ۱۵/۲۱ بود. در سال ۱۳۹۶ نیزدرصد پارازیتیسم پوره­ها توسط زنبور A. rosae، ۸۹/۴۱ و بیشترین درصد پارازیتیسم توسط زنبورپارازیتوییدL. fabarum ، ۰۲/۲۱ بود.  بنابراین با توجه به هماهنگی تغییرات جمعیت و درصد پارازیتیسم زنبورهای پارازیتوئید با تغییرات جمعیت پوره و بالغ شته رز و وابسته به تراکم بودن درصد پارازیتیسم آن­ها در شرایط پارک شهر تهران، این عوامل می توانند در کنترل بیولوژیک شته رز مفید و موثر واقع شوند. شته­ها در اکوسیستم های شهری با تغذیه از شیره گیاهی و همچنین تزریق بزاق سمی منجر به ضعف گیاه و کاهش عملکرد محصول می­شوند. نتایج بررسی برهمکنش بین تراکم شته رز Macrosiphum rosaeو زنبورهای پارازیتوئید Aphidius rosae و Lysiphlebus fabarum وجمعیت پوره و شته بالغ در سال های ۱۳۹۵و ۱۳۹۶ در پارک شهر تهران نشان داد که در تمام موارد بین تعداد هر دو گونه زنبور پارازیتوئید و جمعیت پوره و شته بالغ همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. با افزایش تراکم شته رز، تراکم زنبورهای پارازیتوئید نیز افزایش یافت و پارازیتوئیدها دارای رفتار تجمعی نسبت به تراکم های مختلف میزبان بودند. بررسی رابطه بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم توسط زنبورهایپارازیتویید نیزحاکی از آن بود که بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم، همبستگی مثبت و وابسته به تراکم وجود دارد. در فصل بهار سال ۱۳۹۵ بیشترین درصد پارازیتیسم پوره­ها توسط زنبورپارازیتویید A. rosae، ۱۷/۴۲ و توسط زنبور L. fabarum، ۱۵/۲۱ بود. در سال ۱۳۹۶ نیزدرصد پارازیتیسم پوره­ها توسط زنبور A. rosae، ۸۹/۴۱ و بیشترین درصد پارازیتیسم توسط زنبورپارازیتوییدL. fabarum ، ۰۲/۲۱ بود.  بنابراین با توجه به هماهنگی تغییرات جمعیت و درصد پارازیتیسم زنبورهای پارازیتوئید با تغییرات جمعیت پوره و بالغ شته رز و وابسته به تراکم بودن درصد پارازیتیسم آن­ها در شرایط پارک شهر تهران، این عوامل می توانند در کنترل بیولوژیک شته رز مفید و موثر واقع شوند.

برهمکنش, شته رز, زنبورهای پارازیتوئید, تغییرات جمعیت, درصد پارازیتیسم