مهدی جلائیان - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
علی گلی زاده - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
علیمراد سرافرازی - Insect Taxonomy Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran.

ساقه خوارها شایع ترین و مهم ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب پره های ساقه خوار برنج متعلق به خانواده های Crambidae و Noctuidae در ۱۶ استان برنج کاری کشور در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ بررسی شد. جمع آوری حشرات کامل ساقه خوار به کمک تله ها ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه خوار شامل پنج گونه ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده ی Crambidae و گونه ی Sesamia sp. از خانواده ی Noctuidae شناسایی شدند . در بین این گونه ها، ساقه خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم ترین آفات ساقه خوار برنج در کشور معرفی می شوند. طبق نتایج، حضور ساقه خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته های این پژوهش اطلاعات اولیه و کلیدی درباره ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می کند که می تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه ی شیوه های مدیریت آن ها را متذکر شود. ساقه خوارها شایع ترین و مهم ترین آفاتی هستند که برنج را در طول دوران رشد مورد حمله قرار می دهند. در این پژوهش، پراکنش جغرافیایی شب پره های ساقه خوار برنج متعلق به خانواده های Crambidae و Noctuidae در ۱۶ استان برنج کاری کشور در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ بررسی شد. جمع آوری حشرات کامل ساقه خوار به کمک تله ها ی نوری، مالایز و فرومونی انجام شد. در شالیزارهای کشور در مجموع شش گونه ساقه خوار شامل پنج گونه ی Chilo partellus، C. luteellus، C. suppressalis، C. phragmitella و Scirpophaga praelata از خانواده ی Crambidae و گونه ی Sesamia sp. از خانواده ی Noctuidae شناسایی شدند . در بین این گونه ها، ساقه خوار نواری برنج (C. suppressalis) و گونه ای از جنس سزامیا (Sesamia sp.) به عنوان مهم ترین آفات ساقه خوار برنج در کشور معرفی می شوند. طبق نتایج، حضور ساقه خوار نواری برنج از پنج استان خراسان رضوی، قزوین، زنجان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی و خسارت سزامیا روی برنج از چهار استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، ایلام و اردبیل برای اولین بار گزارش می شود. با توجه به نتایج این پژوهش و عدم دسترسی به نمونه ی تیپ، گزارش قبلی مبنی بر حضور ساقه خوار سفید برنج (Scirpophaga innotata) در ایران، مشکوک است. یافته های این پژوهش اطلاعات اولیه و کلیدی درباره ی سطح پراکنش هر کدام از شش گونه ساقه خوار فعال در شالیزارهای ایران را فراهم می کند که می تواند ضرورت تجدید نظر در ارایه ی شیوه های مدیریت آن ها را متذکر شود.

rice, GIS, Chilo, Scirpophaga, Sesamia