راحله نیک بین
احد صحراگرد
مجتبی حسینی

یکی از عوامل مهم در ارزیابی کارایی دشمنان طبیعی، تعیین نرخ حمله آن­ها در تراکم­های مختلف میزبان و به عبارت دیگر واکنش تابعی است. در این پژوهش، واکنش تابعی وابسته به سن زنبور  Bezdenko Trichogramma brassicae آلوده به ولباخیا در تراکم­های ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ عدد از تخم بید آرد  Zeller Ephestia kuehniella در شرایط دمایی ۱±۲۳ درجه سانتی­گراد، رطوبت نسبی ۵±۶۰ درصد و نسبت روشنایی به تاریکی ۸:۱۶ ساعت بررسی شد. نتایج مربوط به تجزیه واکنش تابعی، برای روزهای اول و دوم عمر زنبور پارازیتوئید واکنش تابعی نوع سوم و برای روزهای سوم تا نهم عمر نوع دوم را نشان داد. قدرت جستجو (a)، زمان دستیابی (Th) و حداکثر نرخ پارازیتیسم (T/Th)زنبور پارازیتوئید تحت تاثیر سن آن قرار گرفت. با افزایش سن پارازیتوئید قدرت جستجو کاهش معنی­داری نشان نداد، در حالی­که زمان دستیابی میزبان با افزایش سن زنبور به طور معنی­داری افزایش یافت و کم­ترین مقدار آن در روز اول عمر به میزان ۵۷۳/۰ ساعت به دست آمد. همچنین با افزایش سن پارازیتوئید، حداکثر نرخ پارازیتیسم زنبور کاهش معنی­داری از خود نشان داد به طوری که از مقدار ۷۵/۴۱ تا ۵۱/۵ به ترتیب در روزهای اول تا نهم کاهش پیدا کرد.  نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سن زنبور در تعیین نوع واکنش تابعی زنبور  T. brassicae موثر بوده و کارایی این زنبور در روزهای اول و دوم عمر نسبت به روزهای دیگر عمر بیشتر می­باشد.

کنترل بیولوژیک, قدرت جستجو, ماده زایی, واکنش تابعی, Trichogramma brassicae