مهدی ملاشاهی
حسین صبوری
مهرداد صدقی

یک پارامتر مفید برای به دست آوردن تاثیر همزمان رژیم غذایی و دما، شاخص تولید (Product Index (PI است. بنابراین برای تعیین بهترین شرایط برای پرورش انبوه کفشدوزک های Hippodamia variegata و  Coccinella septempunctata از نظر نوع طعمه و دما، شاخص تولید با سه طعمه، شته ی گندم Schizaphis graminum، شتهی مومی کلم Brevicoryne brassicae و شته ی جالیز Aphis gossypii محاسبه شد. هر کدام از تیمارهای رژیم غذایی در دو دمای ۲۶ و ۳۰ درجه سانتیگراد و دوره نوری ۱۶:۸ (تاریکی: روشنایی) و رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد مطالعه شدند. تعداد سنین لاروی در هر شش تیمار (دو دما و سه طعمه) ۲۰ عدد لارو سن یک کفشدوزک بود که هر یک در ظرف پتری، با ابعاد ۱۰×۶۰ میلیمتر قرار داده شد و با شته های (پوره­ های سن سوم) به دست آمده از گیاهان میزبان به طور روزانه تغذیه شدند. حشرات بالغ پرورش یافته در هر تیمار وزن شدند و با استفاده از فرمول  که در آن PIdt: شاخص تولید بر اساس رژیم غذایی و دما، WT: وزن حشرات کامل بر حسب میلی گرم (mg)،T: دوره زمانی رشد ونمو لاروی (روز)، S: درصد بقا، شاخص تولید محاسبه شد. طول دوره لاروی در تیمارهای ذکر شده اختلاف معنی داری در کفشدوزک H.variegata  نشان می دهد در حالی که در کفشدوزک هفت نقطه ای تیمارهای طعمه اختلاف معنی دار داشتند و در تیمار دما فقط در تیمار شته ی جالیز در دماهای مختلف اختلاف معنیدار را نشان دادند. وزن حشرات بالغ H. variegata به جز در یک مورد (تیمار شته ی مومی کلم) در سایر موارد با هم اختلاف معنی داری نشان دادند و در کفشدوزک هفت نقطه ای تمامی تیمارها اختلاف معنی داری داشتند. کوتاه ­ترین دوره لاروی در دو کفشدوزک در دمای ۳۰ درجه ی سانتیگراد و هنگام تغذیه با شته ی جالیز و طولانی ترین دوره لاروی هنگام تغذیه با شته ی مومی کلم و در دمای ۲۶ درجه ی سانتیگراد حاصل شد. بالاترین شاخص تولید در کفشدوزک های H. variegata و C. septempunctata به ترتیب به میزان ۰۳/۴۱ و ۱۲/۴۳ هنگام تغذیه از شته ی جالیز در دمای ۳۰ درجه ی سانتیگراد و پایین ترین شاخص تولید به ترتیب به مقدار ۰۱/۱۲ و ۳۱/۱۷ در دمای ۲۶ درجه ی سانتیگراد و هنگام تغذیه از شته ی مومی کلم بود.

Hippodamia variegata, Coccinella septempunctata, شاخص تولید