مصطفی خوشحال سرمست - دانشجوی دکتری، دانشیار، استاد و دانشجوی کارشناسی ارشد بخش علوم باغبان
حسن صالحی - دانشجوی دکتری، دانشیار، استاد و دانشجوی کارشناسی ارشد بخش علوم باغبان
علی نیازی - استادیار پژوهشکده بیوتکنولوژی، دانشگاه شیراز
مرتضی خوشخوی - دانشجوی دکتری، دانشیار، استاد و دانشجوی کارشناسی ارشد بخش علوم باغبان

هدف کار حاضر نه تنها بررسی ریز افزایی این گیاه با تاکید بر تنظیم کننده های رشد TDZ ،BA ،2iP و کینتین بود، بلکه پایداری ژنتیکی گیاهان کشت بافتی به دست امده از گیاه مادری با استفاده از انگشت نگاری نشانگر مولکولی RAPD مورد ارزیابی قرار گرفت. بدون در نظر گرفتن تاثیر موقعیت ریزنمونه، 0/5 میکرومولار 2iP منجر به میانگین پرآوری 4 و طول شاخساره 7/65 میلی متر شد. استفاده از 0/045 میکرومولار TDZ منجر به میانگین پرآوری 4/60 و میانگین طول شاخساره 7/08 میلی متر شد. ریزنمونه های رشد یافته در غلظت های بیش از 0/5 میکرومولار BA و 2iP و همچنین ریزنمونه های گرفته شده از قسمت های پایینی ساقه عمودگرای کاج مطبق باوجود پرآوری خوبی که در بعضی موارد نشان دادند در پایان رشدشان متوقف شده و از بین رفتند. ارزیابی نشانگر مولکولی RAPD بیانگر این است که 2531 نوار از 12 پرایمر RAPD به دست آمد. تعداد مکان های ژنی از 9 تا 23 متغیر بود. واکاوی داده های RAPD با استفاده از UPGMA 92% شباهت را بین گیاهان ریز افزایی شده و گیاه مادریشان با استفاده از ضریب تشابه جاکارد نشان می دهد. ماتریکس تشابه و PCOA نیز نتایج یکسانی داشت که بیانگر شباهت بسیار زیاد گیاهان رشد یافته درون شیشه ای و گیاه مادری است. پرایمرها تنها 32% چند شکلی را نشان دادند. زیرکشت شاخساره های پرآوری کرده در محیط کشت MS دارای 7/5 میکرومولا IBA و NAA برای 15 روز پیش از انتقال به محیط نیم غلظت MS بدون تنظیم کننده رشد منجر به ریشه زایی 33 % با یک تا دو ریشه در هر ریزنمونه شد. گیاهک ها سرانجام در آمیخته پرلایت و پیت در شرایط رطوبت 95 % نگهداری و سپس به گلخانه منتقل شدند.

دی. ان. ای چند شکل تکثیر شده تصادفی، پایداری ژنتیکی، کاج مطبق، ریز افزایی