Mehdi Dadashpour
, Iraj Rasooli
Mohammad Bagher Rezaei
Fatemeh Sefidkon
Massoud Taghizadeh
Shakiba Darvish Alipour Astaneh

مقدمه و هدف: استفاده از گیاهان به عنوان آنتی­اکسیدان در فراوری­های غذایی،  امیدی برای جایگزینی آنتی­اکسیدان­های سنتتیک است. درباره خواص بیولوژیک اسانس مرزه سهند تاکنون مطالعه و بررسی نشده­است.  مواد و روش­ها: فعالیت کلاتینگ یون فروس، رادیکال­زدایی نیتریک اکساید و سمی­بودن سلولی اسانس های مرزه سهند و مرزه تجاری بررسی و مقایسه گردید.  نتایج: واکنش کلاتینگ وابسته به دوز و با IC۵۰ برابر ۷۵۰ و ۱۹۰ میکروگرم به ترتیب در اسانس مرزه سهند و مرزه تجاری بود. قدرت رادیکال­زدایی نیتریک اکساید با IC۵۰  برابر ۶ و ۱۹۵ میکروگرم اسانس به ترتیب در مرزه سهند و مرزه تجاری تعیین­شد. فنل کل اسانس­های بالا به ترتیب معادل ۵۳/۸±۵/۱۷۰ و۲۴/۲±۸۳/۲۳ میکروگرم گالیک اسید در هر میلی­گرم نمونه تعیین­شد. سمیت سلولی اسانس مرزه سهند و مرزه تجاری بر سلول­های طبیعی انسان به صورت ۵۰ درصد غلظت ممانعت (IC۵۰) به­ترتیب μg ۶۶/۲۵۳ و μg ۱۴۹۰ و این سمیت در خصوص سلول­های سرطانی به­ترتیب  μg ۱۹/۰ و μg ۰۹/۱ بود. نتیجه گیری: نتایج نشان­دهنده ارزش غذایی این­گونه گیاهان در پیشگیری از تشکیل محصول­های سمی نیتروژن واکنشگر بوده، مرزه می­تواند به عنوان یک آنتی­اکسیدان خوب مستقیم NO و O۲− را بزداید. با توجه با  خاصیت کشندگی سلول­های سرطانی اسانس با مقادیر کم اسانس می توان نتیجه­گرفت که در مبارزه با سلول­های سرطانی، اسانس مرزه بر به سلول­های طبیعی آسیبی­نمی­رساند.

آنتی اکسیدان, رادیکال زدایی نیتریک اکساید, کلاتینگ, روغن های اسانسی, مرزه