روشنک خدابخش پیرکلانی - دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
سپیده معصومی علاء - دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
علی قره داغی - استادیار، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
علیرضا شفیعی کندجانی - دانشیار روان پزشکی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.

بررسی عوامل کارساز در شکل گیری کارکردهای اختلال شخصیت مرزی همواره مورد توجه درمانگران و پژوهشگران بوده است و خانواده همچون بخش جدایی ناپذیر عوامل تاثیرگذار اهمیت بسزایی در پژوهش های این گستره دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کیفی نقش عوامل آسیب­زای خانواده در شکل­گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی بود. برای انجام این پژوهش کیفی، از میان مراجعین بیمارستان رازی تبریز ۱۰ فرد دچار اختلال شخصیت مرزی به شیوه نمونه­گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. این افراد توسط روان­پزشکان بیمارستان تشخیص اختلال شخصیت مرزی دریافت کرده بودند. روش اصلی جمع­آوری داده­ها، مصاحبه­های نیمه­ساختارمند با سوالات باز بود. اطلاعات برآمده از مصاحبه­ها پس از پیاده­سازی، با بهره­گیری از مدل استراوس و کوربین در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. درستی و اعتبار پژوهش حاضر ریشه در چهار محور «باورپذیری، انتقال­پذیری، تصدیق پذیری و اطمینان­پذیری» داشت. یافته­های برآمده از مصاحبه با شرکت­کنندگان در گستره آسیب­های خانواده و شکل­گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی با به کارگیری مطالعه نظریه داده بنیاد، در سه مقوله اصلی «عوامل آسیب­­زای خانواده»، «آسیب­های دوران کودکی» و «سازوکارهای دفاعی غیر سازشی» و چندین خرده مقوله خلاصه گردید و سرانجام به استخراج یک مدل پارادایمی در شکل­گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی انجامیده شد. به صورت کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داده است، عوامل آسیب­­زای خانواده در شکل­گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی نقش دارند.

بررسی کیفی, خانواده, سازوکارهای دفاعی غیر سازشی, اختلال شخصیت مرزی, نظریه زمینه ای