سهیلا پیروز فر - عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

اسباب نزول به معنای شناخت موقعیت زمانی،مکانی،فردی و اجتماعی و دیگر زمینه هایی است که نزول یک آیه یا بخشی از آیات را سبب شده است،و روایاتی را نیز که در شان نزول آیات گرد آمده است دربر می گیرد.این مقاله به معنای اسباب نزول و کاربرد آن توسط قرآن پژوهان پرداخته و پس از آن به تعریف پیشینیان اشاره کرده و با ارائه نمونه هایی به توسعه در معنی و کاربرد این اصطلاح توسط آنان رسیده است.تعبیر«نزلت فی...»و تعابیر مشابه آن در روایات باعث شده که طبری در تفسیر خود و واحدی و دیگران در به کارگیری اسباب نزول با تعریف متاخران تفاوت هایی داشته باشند.اندیشه وران متاخر در تعریف اسباب نزول دو شرط را لحاظ کرده اند: ۱-همزمانی رویداد با نزول آیه؛۲-تاخر نزول از واقعه. اما پیشینیان بدون توجه به این دو شرط،هرآنچه نزول آیه یا آیات در چارچوب آن قرار گرفته است، اعم از تاریخ امت های پیشین،عادات و رسوم گذشتگان و مردم عصر نزول،و حوادثی که پس از نزول آیه یا در پی تحقق فرمان آیه روی داده است،ذیل روایات اسباب نزول آورده اند.

اسباب نزول, نزول, سبب, تفاسیر, دانشمندان علوم قرآنی