فائزه خواجه زاده - گروه جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمدجلال عباسی شوازی - گروه جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
رسول صادقی - گروه جمعیت شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

با توجه به اینکه در سال های اخیرخشکسالی ومهاجرت در کانون توجه پژوهشگران و سیاست گذاران بوده است. مقاله پیش رو با روش ترکیبی سعی کرده است رابطه میان خشکسالی ومهاجرت داخلی را بررسی کند. دربخش کمی با محاسبه خشکسالی ۳۰ ساله برای ۱۱۰ شهرستان کشور با استفاده از شاخص SPI به بررسی ارتباط خشکسالی با میزان مهاجرفرستی در شهرستانهای منتخب پرداخته شد. در بخش کیفی، باحضور در دو بخش «نگین کویر» و بخش «طسوج» شرایط موجود تحلیل شده است. نتایج بخش کمی نشان داد خشکسالی در مناطق بسیارخشک با میزان مهاجرفرستی آن مناطق همبستگی بالایی دارد ولی در سایر مناطق اقلیمی کشور این رابطه معنادار نبوده است. همچنین، نتایج بخش کیفی مطالعه حاکی ازآن است که خشکسالی از دو طریق زندگی افراد ساکن دراین مناطق را تحت تاثیر قرارمیدهد: به خطرانداختن معاش و به خطرانداختن سلامت. مهاجرت همواره به عنوان آخرین گزینه حل مساله مطرح میشود و پیش ازآن، افراد ساکن در این مناطق سعی می کنند با استفاده از استراتژیهای انطباق با این معضل روبه رو شوند. ساکنان مناطق کمترتوسعه یافته درمقایسه با ساکنان مناطق توسعه یافته تر، امکان کمتری برای انطباق با شرایط جدید دارند و استراتژیهای انطباق در این مناطق نتوانسته جایگزین مناسبی باشد و افراد مجبور به مهاجرت می شوند. بنابراین تاثیر خشکسالی بر مهاجرت، تحت تاثیر اقلیم، بسترهای اقتصادی و سطح توسعه مناطق است.

خشکسالی, مهاجرت اجباری, مهاجرت زیست محیطی, شاخص SPI, روش تحقیق ترکیبی