سعید حاجی احمدی - گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسن مسلمی نائینی - رئیس دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسین طالبی قادیکلایی - گروه ساخت و تولید، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
رسول صفدریان - دانشیار، گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی قم، قم، ایران
علی زین العابدین بیگی - گروه ساخت و تولید، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

فرایند شکل دهی غلتکی سرد یکی از فرایندهای متداول شکل دهی پروفیل های فلزی در صنعت است. به دلیل ماهیت تغییر شکل خمشی که در ورق بر اثر فرایند شکل دهی غلتکی سرد رخ می دهد، یکی از مهم ترین عیوب غیرقابل اجتناب در محصول عیب برگشت فنری است. در این مقاله به تاثیر وجود سوراخ و موقعیت آن بر روی میزان برگشت فنری ایجادشده به روش تجربی و عددی پرداخته شده است. جهت بررسی اثر موقعیت سوراخ از سه پروفیل با مقطع کانالی از جنس St۱۲ با ضخامت ۱ میلی متر به صورت بدون سوراخ، دارای سوراخ دایره ای در مرکز ناحیه خم و دارای سوراخ بر روی بال پروفیل در نزدیکی ناحیه خم استفاده شد. شکل دهی غلتکی سرد در سه ایستگاه با الگوی شعاع خم ثابت با خم کاری ۱۵ درجه در هر ایستگاه شکل دهی و حل عددی با استفاده از نرم افزار اجزای محدود آباکوس انجام شد. نتایج حاکی از آن است که میان میزان برگشت فنری و موقعیت سوراخ ارتباطی وجود دارد به این صورت که میزان برگشت فنری در پروفیل دارای سوراخ روی ناحیه خم ۹ درصد بیشتر از پروفیل بدون سوراخ و در پروفیل دارای سوراخ در نزدیکی ناحیه خم ۱۶ درصد کمتر از پروفیل بدون سوراخ است. همچنین طبق نتایج اجزاء محدود مشاهده شد که میزان کرنش مومسان معادل وارده به ناحیه خم پروفیل دارای سوراخ روی ناحیه خم ۲۰ درصد کمتر و در پروفیل دارای سوراخ در نزدیک ناحیه خم ۱۶ درصد بیشتر از پروفیل بدون سوراخ است که می تواند علت اختلاف مشاهده شده در برگشت فنری را توجیه کند.

شکل دهی غلتکی سرد, برگشت فنری, ورق سوراخ دار, شبیه سازی اجزاء محدود