زهرا یارمحمودی - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
طاهره نصر - دانشیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
حامد مضطرزاده - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

هدف: امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ساخت بنا های پایدار و سبز مورد اهمیت قرار گرفته و به دنبال آن مفاهیم جدیدی از ساختمان های هوشمند مطرح شده است. درحقیقت معماری که براساس پارامترهای ثابت طراحی می شود، به عوامل خارجی واکنش نشان نمی دهد. بنابراین برای رسیدن به یک معماری پاسخگو، این پارامترها باید قابل تغییر باشند. ساختمان های غیرهوشمند قابلیت تغییر با مسیر حرکت خورشید، تغییرات باد و غیره نداشته و همین امر موجب ایجاد جدایی بین ساختمان و محیط پیرامون می شود. بنابراین امروزه به ساختمان هایی نیاز است که با استفاده از اطلاعاتی که به بنا داده می شود، بیاموزند، انطباق پذیر باشند. در این راستا، طبیعت که یکی از بهترین سیستم های پاسخگو را دارا است، می تواند الگوی مناسبی در جهت ارائه راهکار برای حل این مسئله باشد. باتوجه به اینکه نمای ساختمان به عنوان عامل ارتباطی فضای داخل و خارج ساختمان است، هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه مدل سایبان متحرک، سازگار با اقلیم شیراز (گرم و نیمه خشک) در جهت کنترل انرژی تابشی و نور روز جداره ی شفاف جنوبی ساختمان است. گیاه گوشت خوار به عنوان منبع الهام این پژوهش انتخاب شده و الگوی حرکتی منحصربه فرد گیاه در پژوهش حاضر مورد تحلیل قرار گرفته است. روش پژوهش: روش تحقیق دارای ماهیت ترکیبی (کمی-کیفی) و به صورت مدلسازی-شبیه سازی است. به این صورت که پوسته ی متحرک در نرم افزار راینو۶ و افزونه گرس هاپر مدل شده و توسط افزونه لیدی باگ آنالیزهای انرژی تابشی ناشی از برخورد نور خورشید به سطح جداره ی شفاف بنا در جبهه ی جنوبی ساختمان (اقلیم شیراز) و توسط افزونه هانی بی آنالیزهای میزان دریافت نور روز توسط سطح تعریف شده در کف بنا بدست آمده است. نتیجه گیری: نتایج حاصله حاکی از آن است که سایبان متحرک الهام گرفته شده از الگوی حرکتی گیاه گوشت خوار، پویا و انطباق پذیر بوده و قابلیت کنترل انرژی تابشی وکاهش ورود نور روز تا ۳۰درصد را در فصول گرم سال دارا است.

سایبان متحرک, اقلیم شیراز, انرژی تابشی, نور روز, گیاه گوشت خوار, معماری بیونیک