شهاب الدین ذوفقاری

از جمله ویژگی های بارز آیات قرآن دعوت مخاطبان به تعقل، تدبر و استنتاج است؛ اما در باب استقلال عقل در معارف مربوط به مبدا و معاد، به آسانی نمی توان قرآن را موافق یا مخالف دانست؛ هرچند در هر سو گروه زیادی از اندیشمندان وجود داشته یا حتی نحله های علمی پدید آمده باشد. روایات شیعی نیز که در اصل ارزش و اعتبار عقل هم سو با قرآن است و بر رابطه تنگاتنگ عقل و وحی تاکید دارد، بی نیازی عقل از وحی در دستیابی به فروع آن معارف را برنمی تابد. این مقاله با پرهیز جدی از بحث های دامنه دار در بین نحله های فکری و با قصر نظر بر پاره ای از آیات و روایات کلیدی، به این نتیجه دست یافته است که در نگاه دین، عقل موهبتی است الهی برای دریافت معارف ربانی از سرچشمه وحی، و بیان می دارد که وحی بهترین منبع تغذیه عقل و عقل، مخاطب اصلی وحی است.

عقل, وحی