فری ناز کتیرائی - دانشگاه آزاد اسلامی
سینا رزاقی اصل - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
بهرام صالح صدق پور - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

کنترل استرس به­عنوان یکی از مباحث مطرح در قرن حاضر و از مولفه های تاثیرگذار هوش هیجانی، تاثیرات زیادی بر بهزیستی و سلامت روان کودکان دارد. کودکان ابتدایی زمان قابل توجهی از عمر خویش را در مدارس سپری می­نمایند و اثرات عوامل محیطی بر استرس آن­ها، انکارناپذیر است. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی موثرترین عوامل محیطی بر ارتقا هوش هیجانی و توانایی مدیریت استرس کودکان به­­منظور کاهش استرس و افزایش آرامش آن­­ها در مدارس ابتدایی است. پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از تکنیک دلفی در چند گام انجام شده است. روش جمع آوری اطلاعات پس از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، پرسش نامه محقق­ساخته است که مولفه های محیطی موثر بر هوشمندی هیجانی و مدیریت استرس کودکان در مدارس ابتدایی را موردمطالعه قرار می دهد. جامعه آماری پژوهش، متخصصان و اساتید هیات علمی دانشگاه­های سراسر ایران در رشته معماری و روان­شناسی هستند. به­منظور انتخاب نمونه­ها از روش گلوله برفی استفاده شده است و حجم نمونه مصاحبه پس از اشباع نظری، ۲۴ نفر از متخصصین را شامل می­شود. سپس با کمک تکنیک کدگذاری باز و محوری و تشکیل جدول هدف-محتوا، پرسش­نامه محقق­ساخته در قالب ۵۲ گویه شکل گرفته و توسط متخصصان تکمیل گردیده ­است. درنهایت، نتایج به روش تحلیل عاملی کیو استخراج شده و فرایند تاثیر مولفه ها بر متغیرهای پژوهش موردبررسی قرارگرفته اند. بر اساس یافته­های تحقیق، تاثیرگذارترین عوامل بر هوشمندی هیجانی و کنترل استرس کودکان در مدارس ابتدایی از دیدگاه متخصصان در شش گروه جای گرفتند و عبارت اند از: محیط کودک­محور، محیط امن و ایمن، محیط انعطاف­پذیر، محیط جذاب و هیجان­انگیز، محیط نشان­دار و خوانا و محیط تحریک­کننده حواس که به ترتیب از طریق تاثیرگذاری بر تاب­آوری، احساس امنیت، انطباق­پذیری، جذابیت، پیش بینی پذیری و تحریک­پذیری بر ارتقا هوش هیجانی و توانایی مدیریت استرس کودکان اثرگذار هستند.

Environmental components, Emotional intelligence, Stress management, Children, Elementary schools, Experts., مولفه های محیطی, هوش هیجانی, مدیریت استرس, کودکان, مدارس ابتدایی, متخصصان