مجتبی شکوری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران
فاطمه حاجی اکبری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران

شناخت ویژگیهای شخصیتی بزرگان دینی، یکی از حوزههای پژوهشی مهم در مطالعات مربوط به ادیان و مذاهب محسوب میشود. متدینان همواره شخصیتهای برجسته دینی را به عنوان الگوی رفتاری برگزیده و سعی میکنند انطباق حداکثری بین رفتار خود و بزرگان دینی ایجاد نمایند. از میان نظریات متعددی که در حوزه روانشناسی برای توصیف روانی شخصیت انسانها معرفی شده، نظریه سنخهای روانشناختی یونگ که بعدها توسط مایرزبریگز و بریگز به صورت تیپهای ۱۶گانهی شخصیتی توسعه یافت، به عنوان چارچوب نظری این تحقیق برای شناخت دقیقتر شخصیت حضرت علی بن ابیطالب (ع) انتخاب شده است. علیرغم آنکه تالیفات متعددی مخصوصا در سده اخیر به بررسی شخصیت ایشان پرداختهاند، اما در هیچ یک از این پژوهش ها، این نظریه به عنوان چارچوب نظری تحقیق انتخاب نشده و از این نظر، تحقیق حاضر اولین اثر از این سنخ محسوب میشود. در این تحقیق، بیانات امام علی(ع) در کتاب نهجالبلاغه با روش تحلیل محتوا بررسی و مشخص شده که شخصیت ایشان به کدام سویه در طیفهای «درونگرایی – برونگرایی»، «حسی – شهودی»، «منطقی – احساسی» و «ساختارمند – انعطاف» گرایش بیشتری داشته است. یافتههای تحقیق ما را به این نتیجه میرساند که امام علی(ع) احتمالا دارای شخصیتی درونگرا، شهودی، منطقی و ساختارمند بودند و شخصیت ایشان از نظر ادبیات تیپشناسی، به تیپ شخصیتی معمار (INTJ) نزدیکتر است.

تیپ شخصیتی معمار, INTJ, درونگرایی, نهج البلاغه, شخصیت امام علی (ع)