داود سلطانیان - مدرس موسسه آموزش عالی شفق تنکابن
سیده سهیلا کریمی لیمنجویی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی موسسه آموزش عالی شفق تنکابن

پشیمانی در قرارداد یک عمل حقوقی است که طی آن شخص با قصد و رضای خود از حق خویش چشم پوشی می نماید. در رابطه قراردادی اینعمل حقوقی به لحاظ تحت تاثیر قرار دادن حقوق طرفین، اهمیت ویژه ای می یابد. گاه رفتار یک یا هردوی طرفین به گونه ای است که این تصوررادر طرف مقابل به وجود می آورد که وی از حق خویش پشیمانی داده است. به عنوان مثال یک طرف با میل و رضای خود بر اجرای بی قید و شرطتعهدات دیگری در مقابل خود اصرار نمی ورزد و بر ایفای آن به نحوی متفاوت با آنچه در قرارداد مقرر شده، صحه می گذاردآیا در این مثال نبایدوی را منصرف از حق خود دانست؟ به دلیل وجود این احتمال که می تواند طرفین را باتغییرات ناخواسته در حقوق و تعهداتشان مواجه سازد، دربعضی قراردادها طرفین می کوشند به هنگام امضاء پیمان امکان تغییر در تعهداتشان یا پشیمانی از حقوق قراردادی خود را به شرایطی محدود نمایند وبدین طریق تعهدات قراردادیشان را از تغییرات گفته شده مصون دارند.به عبارت دیگر ، پشیمانی از حق با حق فسخ دارای تفاوتهای ماهوی است اصلیترین این تفاوتها اثر قهقرایی حق پشیمانی است . اصولا اثر فسخ اززمان وقوع آن اعمال می شود و عطف به ماس ق نمی شود. بنابراین اثر اعمال حقپشیمانی همانند اثر بطلن است . در قائل شدن اثر قهقرایی برای حق پشیمانی ، مصرف کننده بدون هیچ گونه جریمه ای ،حق پشیمانی دارد و تنهاهزینه تحمیلی برمصرف کننده هزینه بازپس فرستادن کالا خواهد بود ،که از آن برداشت نموده اند ، پس مصرف کننده نباید بتواند از عین و منافعکالای موضوع معامله بهره مند شود. پشیمانی از قرارداد با دیگر خیارات در امری بودن مقررات آن متمایزاست . کلیه خیارات مقرر در قانون مدنیمقررات تکمیلی دارند و توافق طرفین بر مخالف آن جز در موارد نادر حاکم است، ولی احکام حق مورد بحث امری است و طرفین نمی توانندمخالف آن را توافق نمایند.

قرارداد،پشیمانی،ماهیت،آثار،قانون مدنی