اکبر اسد علیزاده - استاد یار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

عالم برزخ یکی از مسائل بنیادین آموزههای دینی است که در ابعاد گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی در طول زمان مورد بحث و تحقیق بوده است. به عقیده ابن عربی عالم برزخ به دو قسم نزولی(حد فاصل میان عالم معانی و اجسام طبیعی) و صعودی(برزخ پس از مرگ) تقسیم می شود، و معتقد است که برزخ صعودی همانند عالم دنیا جسمانی، اما خالی از هر گونه جرم مادی و عنصری است، تنها اوصاف و لوازم ماده از قبیل شکل، صورت، حد، کم، کیف، اعراض را در بر دارد. از نظر ایشان این عالم ساخته شده از جوهری است که از جهتی به جوهر جسمانی شباهت دارد و از جهت دیگر به جوهر عقلی شبیه است، و یک وجود حقیقی است که همه محالات در آن ممکن می گردد. از ویژگی های آن این است که هرچه در دنیا در نفس انسانی بالقوه بوده در عالم برزخ به فعل تبدیل می شود، همه اعراض در آن عالم  قائم به نفس می شوند. به عقیده ابن عربی در خصوص کیفیت تصرف نفس بر بدن برزخی، نفس در عالم برزخ بر بدن برزخی همانند بدن مادی تسلط کامل پیدا کرده و بالاراده بر آن تصرف می کند، بر خلاف بدن دنیوی و مادی که تصرف آن قهری و طبیعی است.

برزخ, نفس, روح, عالم مثال. عالم برزخ, ابن عربی