نریمان فرح زا - استادیار دانشکده معماری دانشگاه یزد و عضو هیئت علمی پژوهشکده معماری گلین یزد
محسن عباسی هرفته - دانشجوی دکترای مرمت ابنیه دانشگاه هنر اصفهان

آسیاب های قناتی سازه هایی احداث شده در زیرزمین هستند و به منظور تامین آرد، یکی از ضروری ترین مایحتاج مردم تلفیقی از دانش ها، فنون و رموز در زمینه های مختلف اعم از معماری، سازه، مهندسی آب، مهندسی مکانیک، زمین شناسی و معدن در آنها به کار رفته است. در این پژوهش به منظور آشنایی و شناخت بیشتر این آثار ارزشمند مغفول پیمایشی در ادبیات مربوطه و تفحص در ابنیه باقی مانده در منطقه یزد و حومه صورت گرفته است.در بخش مطالعات مکتوب، به واژه شناسی و ادبیات مرتبط، تاریخچه ی آسیاب، قنات به مثابه ی نیروی محرکه، و شیوه ی کارکرد آن پرداخته و در ادامه، مبحث شناخت تفصیلی آسیاب در قالب معماری و عناصر کالبدی سازنده ی آسیاب آورده شده است. بخش پایانی، معرفی یک نمونه آسیاب، بررسی و تحلیل وضعیت آسیاب های قناتی یزد، و جمع بندی مجموعه ی مطالب است.

آسیاب, قنات, یزد, آسیاب قناتی