رویا حمیدی - کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خمین، خمین، ایران
اصغر جعفری - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

مقدمه: داشتن یک کودک اوتیستیک فشار روانی زیادی به خانواده وارد می کند و در درازمدت بر کارکردهای خانواده و ویژگی­های روان­شناختی مادران تاثیر می گذارد. از این رو، پژوهش حاضر به منظور مقایسه فرآیند و محتوای خانواده و ویژگی های شخصیتی مادران دارای کودکان اختلال اوتیسم و مادران کودکان عادی در تهران انجام شد.روش­کار: در این پژوهش علی-مقایسه­ای ۲۹ مادر دارای کودک با اختلال اوتیسم مشغول به تحصیل در یکی از مدارس اوتیسم و ۳۵ مادر کودک عادی در سال ۱۳۹۳ به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. با استفاده از پرسش­نامه های شخصیتی نئو و مقیاس فرآیند و محتوای خانواده، داده ها جمع آوری و با آزمون تی استودنت تحلیل شدند.یافته­ها: ویژگی شخصیتی روان­نژندی در مادران دارای کودک اوتیسم بالاتر از مادران کودک عادی است (۰۱/۰ > Pو ۸۹/۴-= t) و  کارکردهای فرآیندی (۰۱/۰ > Pو۳۰/۵ =t) و محتوایی خانواده (۰۱/۰ > Pو۵۲/۴=t) در مادران دارای کودک اوتیسم پایین تر از مادران کودک عادی است.نتیجه­گیری: بر اساس نتایج، داشتن کودک مبتلا به اختلال اوتیسم سطح فشار روانی و اضطراب مادران را افزایش می دهد که به تدریج ویژگی شخصیتی روان نژندی مادران را تشدید می کند و کارکردهای کارآمد خانواده در دو بعد فرآیند و محتوای خانواده را کاهش می دهد. لذا پیشنهاد می شود در مداخلات روانی- آموزشی برای پیشگیری و درمان اختلال اوتیسم به کارکردهای خانواده توجه شود.

اوتیسم, فرآیند خانواده, محتوای خانواده, ویژگی های شخصیتی