محمود حیدریان - استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه شهرکرد
علیرضا خسروزاده - استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه شهرکرد
مجید ساریخانی - استادیار گروه باستان شناسی، دانشگاه شهرکرد
امان الله فتح نیا - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی

مقاله پیش رو قصد دارد تا الگوهای مکانی زمانی محوطه های باستانی شهرستان سنقروکلیایی را در محیط GIS مورد ارزیابی قرار دهد. برای دست‎یابی به این مهم، نخست منطقه مورد نظر با روش بررسی عمومی از دید باستان شناختی مورد مطالعه قرار گرفت. نتیجه این بررسی شناسایی دویست‎وهشتادوشش محوطه باستانی مربوط به دوره های مختلف بود که مواد و جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. پراکنش محوطه­های باستانی شناسایی‎شده نسبت به متغیرهای ارتفاع، دوری و نزدیکی به رودخانه‎های اصلی، پوشش گیاهی مرتعی، شیب و جهت شیب و میزان بارش مطالعه شد. مطالعه به‎عمل‎آمده نشان داد که عوامل طبیعی موثر بر استقراهای انسانی و در پی آن، استقرارهای باستانی منطقه مورد مطالعه عبارتند از ناهمواری ها، منابع آب، پوشش­گیاهی، نوع لندفرم و سازندهای زمین­شناسی، شیب و جهت شیب که در این پژوهش به آنها پرداخته خواهد شد. همچنین بر اساس این پژوهش مشخص شد که عوامل طبیعی مختلف نقش متفاوتی را در توزیع محوطه­های باستانی دوره­های مختلف داشته‎اند و همه آنها از قانون مندی یکسانی پیروی نمی کنند. درنهایت پس از تجزیه‎وتحلیل توزیع فضایی محوطه ها، سه عامل ارتفاع، شیب ­و جهت شیب و نزدیکی به رودخانه، مهم ترین و موثرترین عوامل زیست محیطی در شکل گیری استقرارهای باستانی شهرستان سنقروکلیایی شناسایی شدند.

الگوهای مکانی زمانی, محوطه های باستانی, سنقروکلیایی, GIS