جعفر جهانی - دانشیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
عابدین دارابی عمارتی - استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
رحمت اله مرزوقی - استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
مریم شفیعی سرورستانی - استادیار , گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

رویکرد ریزوماتیک و تفکر خلاق به شکل فزاینده ای در تحقیقات آموزشی در دو دهه گذشته ارزشمند بوده است. نظام­ های آموزشی برای دستیابی به اهداف کلان خود و ایجاد تفکر خلاق به روش­ های مطلوب آموزش نیاز دارند. هدف این پژوهش ارائه الگوی ریزوماتیک برای آموزش تفکر خلاق است. به این منظور، به روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی با طرح ارائه الگو و تایید آن استفاده شد. ابتدا مفاهیم و نظریه­ های موجود در مورد آموزش ریزوماتیک بررسی شد و پس از طبقه­ بندی، نقشه و چهارچوب مفهومی تدوین و در نهایت الگوی آموزشی تفکر ریزوماتیک ارائه شد. سپس محتوای آموزشی ریزوماتیک بر اساس این الگو طراحی و اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش، تمام دانش ­آموزان پسر پایه ششم ابتدایی مدارس دولتی شهر صحنه در سال تحصیلی ۹۸- ۱۳۹۷ بود. جهت انتخاب نمونه مناسب به روش هدفمند دو کلاس از کلاس ­های شهر صحنه که دارای امکانات آموزشی مناسب، معلمان خبره و دانش ­آموزان دارای معدل بالا بودند در درس علوم تجربی به ­عنوان نمونه انتخاب شد. یک کلاس ۳۴ نفره به گروه آزمایشی و یک کلاس ۳۴ نفره به گروه گواه اختصاص یافت. برای اندازه­ گیری تفکر خلاق دانش ­آموزان از آزمون خلاقیت شیفر استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس حاکی از تاثیر این الگو بر رشد تفکر خلاق دانش­ آموزان بود.

آموزش, ریزوماتیک, تفکر خلاق