حمید ملک مکان

درباره خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، متکلم و دانشمند قرن هفتم، بسیار گفته اند و نوشته اند، اما هنوز نقاط ابهامی در زندگی او وجود دارد; از جمله این ابهام ها مذهب وی است: با توجه به این که وی حدود سی سال با اسماعیلیان زیسته، و نیز تحقیقات و کتاب هایی بر طبق مشرب باطنیان نگاشته است، آیا در این مدت بر مذهب خود (شیعه امامی) باقی بوده یا به کیش اسماعیلی نزاری گرویده است؟ اگرچه کتاب ها و مقاله های بسیاری درباره خواجه نوشته شده است، ولی همچنان لازم است در این زمینه تحقیقات مفصل تری انجام گیرد. در این مقاله سعی شده تا جایی که ممکن است دیدگاه ها و نظریات مختلف درباره جنبه های مختلف زندگانی خواجه، از قبیل علت ورود به قلاع اسماعیلیه، آیین ومذهب وی در مدت اقامت در نزد باطنیان، کتاب ها و رساله های وی بر طبق مشرب تعلیمیان، و از همه مهم تر، تاثیرپذیری وی از اسماعیلیه و میزان انعکاس این تاثیر در نوشته های بعدی او، عرضه شود تا امکان جمع بندی نسبتا کاملی فراهم آید.