البرز محقق گرفمی - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد.
زهرا زورمند - دانشجوی دکتری فقه جزایی دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد.

جلال الدین سیوطی یکی از دانشوران سخت کوش شافعی مذهب در شماری از نگاشته های خویش به تبیین مقام حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخته است. پژوهش حاضر با بهره از منابع کتابخانه ای و به روش طبقه بندی توصیفی، در پی یافتن مناقب و مقام حضرت زهرا (س) در نگاشته های گوناگون تفسیری و حدیثی و تاریخی سیوطی است. برای این منظور، در گام اول مفهوم اهل بیت (ع) در نگاشته های وی بررسی شده تا جایگاه عمومی حضرت زهرا (س)، در قامت یکی از افراد اهل بیت (ع)، در نظر سیوطی ارزیابی شود. حاصل پژوهش حاضر این است که مناقب حضرت زهرا (س) در نوشته های سیوطی به هشت دسته ذیل تقسیم شدند: یادکرد مقام دنیوی و اخروی حضرت زهرا (س)، جایگاه ایشان نزد پیامبر اسلام (ص)، منزلت همسر و فرزندان وی (ع)، سیره عبادی و رفتاری دختر رسول خدا (ص)، روایات تفسیری درباره حضرت (س)، اهمیت خشنودی یا نارضایتی حضرت (س) و نیز مرارت های ایشان پس از وفات رسول خدا (ص) می باشد. در پایان نیز برخی آسیب های نقل مناقب و سیره فاطمی (س) در نگاشته های سیوطی یاد شده که عبارت اند از: کم توجهی به نقل روایات فاطمی (س)، نقل روایات ناسازگار با تاریخ، کم توجهی به روایات منقول از راویان امامی، ذکر اخبار جعلی و درافتادن با جریان شبیه سازی فضایل فاطمی (س) برای دیگران.

حضرت فاطمه (س), منقبت نگاری, سیوطی, روایت, تاریخ, تفسیر, سیره