مهدی نژادعلی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، آذربایجان شرقی، ایران
صادق علیجانی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، آذربایجان شرقی، ایران
آرش جوانمرد - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز
علی حسین خانی - گروه علوم دامی دانشگاه تبریز

زمینه مطالعاتی و هدف: به توانایی حیوان برای حفظ بقاء در دوره پرورش، ماندگاری گفته می شود. از ویژگی های مهم تجزیه و تحلیل صفات ماندگاری، مشاهدات ناتمام (سانسور شده) است. یعنی رخداد مورد مطالعه لزوما در زمان ثبت مشاهدات اتفاق نمی افتد و رخدادها برای برخی افراد اتفاق می افتد ولی برای برخی دیگر مشاهده ای برای آن رخداد وجود ندارد. آنالیز ماندگاری به روش های خطی، آستانه ای و توابع خطر نسبی انجام می گیرد. مدل های خطی کاربرد آسان تری دارند ولی به علت غیرخطی بودن صفت بقاء دارای اریب هستند. مدل های آستانه ای دقت بیشتری داشته و تخمین های ژنتیکی بالاتری برآورد می کنند. اما مدل های خطر نسبی به دلیل استفاده از داده های سانسورشده، دقت بالاتری از مدل های قبلی دارند. از اینرو، هدف از مطالعه حاضر، برآورد پارامترهای ژنتیکی و تاثیر عوامل غیر ژنتیکی بر روی ماندگاری بره های گوسفند نژاد ماکویی تا سن یک و دوسالگی با استفاده از تابع خطر نسبی تحت توزیع ویبول بود. روش کار: ۲۳۳۲ رکورد ثبت شده طی سال های ۱۳۸۹-۱۳۶۵ در ایستگاه اصلاح نژاد گوسفند ماکوئی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی عوامل غیر ژنتیکی موثر بر ماندگاری(جنسیت، تیپ تولد، سال تولد، ماه تولد، وزن تولد، وزن ازشیرگیری، سن ازشیرگیری و سن مادر در هنگام زایش)، با رویه ی LIFEREG نرم افزار آماری SAS نسخه ۹.۴ انجام گردید. برای آنالیز ماندگاری و بررسی پارامترهای ژنتیکی صفت ماندگاری از نرم افزار SURVIVAL KIT استفاده شد. نتایج: تمامی اثرات ثابت به جز سن مادر و سن شیرگیری دارای اثر معنی داری بر ماندگاری بره ها بودند(۰۵/۰>P). نسبت خطر بره های نر برای ماندگاری تا سن یک سالگی ۱۷/۲و دوسالگی ۶۱/۲ برابر ماده ها بود. نسبت خطر حذف دوقلوها و سه قلوها بالاتر از یک قلوها بود (۲۲/۱-۲۴/۱ برای دوقلوها و ۴۹/۱-۴۶/۱ برای سه قلوها). با افزایش وزن تولد و وزن شیرگیری خطر حذف ابتدا کاهش و سپس افزایش می یابد. وراثت پذیری برای صفات بقاء تا سن یک و دوسالگی به ترتیب ۰۶۲/۰ و ۰۷۹/۰ برآورد شد. نتیجه گیری نهایی: نظر به اینکه وراثت پذیری در سطح پایینی برآورد شد، کنترل عوامل محیطی و مدیریت، سهم مهمی بر بهبود ماندگاری بره های نژاد ماکویی خواهد داشت.

وراثت پذیری, ماندگاری, علل حذف, گوسفند ماکویی, مدل ویبول, تابع خطر نسبی