عباس کلانتری خلیل آباد
سیدمحمدتقی قبولی درافشان

یکی از مهم ترین مباحث فقه اسلامی که مورد مناقشه فقها قرار گرفته، لزوم یا عدم لزوم تفحص از عدالت مجهول الحال و میزان آن است. مشهور فقها قائلند که اگر فرد مجهول-الحال به عملی که در آن عدالت شرط شده است، اقدام کند، تفحص از عدالت او لازم است، اما در مورد مقدار آن با هم اختلاف دارند. گروهی از فقها هم گفته اند که تفحص از عدالت مسلمان شرط نیست. در این مقاله، ابتدا دیدگاههای فوق مورد بررسی قرار می گیرد و در پایان، نگارنده با توجه به ثمره فرق بین طریقی و موضوعی بودن عدالت، ملاکی برای میزان تفحص از عدالت در موارد مختلف، ارائه می دهد. کلید واژه ها: عدالت، مجهول لحال، تفحص، طریقیت، موضوعیت.