علی محامد - دانشگاه قم

در زندگی آدمی حوادث طبیعی از قبیل زلزله وسیل وحوادث غیرطبیعی مانند جنگهای گوناگون اتفاق می افتد که در آنها انسانها می میرند و تاریخ فوت آنها نامعلوم است . مانند اینکه برادر و خواهر وپدر و مادر و فرزندان در این حوادث گرفتار مرگهای ناگهانی می شوند و بین آنان از نظر شرعی توارث وجود دارد یعنی می توانند از یکدیگر ارث ببرند و ما نمی دانیم کدام یک از آن دو زودتر از دیگری مرده است از طرف دیگر می دانیم که شرط ارث بردن انسانی ازانسان دیگراین است که باید وارث بعد از مورث خود زنده باشد(نجفی، ۳۹/۳۰۶)، مثلا اگر فرزندی بخواهد از پدرش ارث ببرد باید ثابت شود که بعد از پدر زنده بوده است والا اگر قبل از پدر بمیرد دیگر از پدرش ارث نمی برد و فرض این است که در این گونه حوادث نمی دانیم دو فردی که از یک دیگر ارث می برند، کدام متقدم و کدام متاخر از یکدیگرمرده اند. فقهای امامیه این موضوع را در کتاب ارث، تحت عنوان « ارث غرقی و مهدوم علیهم» بیان نموده اند چنانچه در روایات و احادیث نیز همین دو عنوان آمده است که به آن احادیث اشاره خواهیم کرد . اما حوادث منحصر به این دو مورد نیست و مرگ در حوادث متعدد برای انسان رخ می دهد و باعث نامعلوم شدن تقدم و تاخر مردگان می شود که برای فقها استنباط حکم ارث آنها مشکل می گردد.مقاله حاضر متکفل بحث درباره دو سوال زیر است :آیا کسانیکه در حوادث طبیعی یا غیرطبیعی مرده اند و بین آنها شرعا توارث برقرار است و تقدم و تاخر مرگ آنان معلوم نیست از یکدیگر ارث می برند؟

ارث, غرق ‎شدگان, مهدومان, تقدم و تاخر در مرگ