حافظ مهدنژاد - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران.

الگوی شهر ۱۵ دقیقه ­ای بر برنامه­ ریزی شهری مبتنی بر نیازها و ترجیحات شهروندان، تشویق سفرهای کوتاه و فعالیت­ های محله مبنا تمرکز دارد. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی نظری تحقق­ پذیری شهر ۱۵ دقیقه ­ای به مثابه الگوی مجاورت فعالیت­ ها و پیاده­ روگستری در برنامه­ ریزی شهری است. پژوهش حاضر از نوع توسعه ­ای-کاربردی و روش آن، کیفی با تاکید بر روش فراترکیب است. جامعه آماری مشتمل بر تمام پژوهش ­های انجام شده در خصوص شهرهای ۱۵ دقیقه­ای در بازه زمانی ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ می ­باشد. حجم نمونه شامل ۳۸ مقاله و مستندی است که بر اساس اصول ده گانه برنامه مهارت ­های ارزیابی حیاتی انتخاب گردید. ابتدا ۱۲۳ منبع یافت شد که ۳۵ منبع با بررسی عنوان و ۲۲ منبع با غربال­گری چکیده حذف، سپس محتوای ۶۶ منبع ازلحاظ محتوا و کیفیت تحلیل و درنهایت، ۳۸ منبع جهت تحلیل نهایی انتخاب گردید. بر اساس نتایج پژوهش، بیشترین فراوانی منابع مربوط به سال ۲۰۲۲ است (۴۷ درصد منابع). حدود ۸۱ درصد از منابع مربوط به سال­های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ می ­باشد. ۱۶ درصد از منابع انتخاب شده مربوط به سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹ است. ازلحاظ گونه شناسی منابع، ۷۹ درصد منابع از نوع مقاله­ های علمی چاپ شده است (تعداد ۳۰ مورد). ازلحاظ نوع پژوهش، تعداد پژوهش­ های کمی، کیفی و آمیخته به ترتیب ۲۱، ۱۳ و ۴ مورد است. نتایج بیانگر ۷۹ کد استخراجی است که در هفت مقوله متشکل از ارکان (مجاورت، تراکم، تنوع و همه جا گستری)، کارکردهای اساسی، انقلاب دیجیتالی شدن، ملاحظات زیست محیطی و تغییر اقلیم، زیرساخت­ های انطباقی و ترکیبی، انسجام و دربرگیرندگی اجتماعی و شاخص ­های کمی طبقه بندی شده اند. برای کنترل مفاهیم استخراجی و پایایی پژوهش از شاخص کاپا استفاده شده است. مقدار این شاخص در پژوهش حاضر، برابر با ۷۶۱/۰ در سطح معناداری ۰۰۰/ ۰ است که نشان دهنده پایایی مناسب نتایج پژوهش (بالاتر از ۶/۰) می­ باشد.

شهر ۱۵ دقیقه ای, شهر قابل پیاده روی, شهر آینده, اجتماع ۱۵ دقیقه ای, روش فراترکیب