سیدرضا حسین زاده - دانشیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ابراهیم اکبری - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مهدی جوانشیری - پژوهشگر پسادکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
زینت محمدپورسنگانی - کارشناس ارشد سنجش ازدور، دانشگاه تبریز، ایران

فرونشست زمین یکی از مخاطرات مهم ژئومورفیک است که دارای حرکتی کند بوده و در بلندمدت آثار مخربی برجای می گذارد. در این تحقیق به منظور تحلیل فضایی میزان جابجایی از داده های سنتینل A۱ در بازه زمانی ۳ ساله (۲۰۲۰- ۲۰۱۷) و روش تداخل سنجی راداری و نرم افزار (SNAP)، تغییرات سطح زمین را در بازه زمانی مذکور استخراج کرده ایم. همچنین مشاهدات میدانی برای صحت سنجی و بررسی نتایج تحقیق صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان فرونشست زمین از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۰ افزایش داشته است؛ به طوری که از ۲.۶ سانتی متر در سال ۲۰۱۷ به ۷.۸ سانتی متر در سال ۲۰۲۰ رسیده است. همچنین هیدروگراف معرف آب زیرزمینی در دشت مرکزی قاین نیز افت محسوسی داشته است؛ به طوری که میزان افت تراز آب در سطح دشت حدود ۱.۳۰ متر در طول ۵ سال (از سال ۲۰۱۴ تا مارس ۲۰۲۰) بوده است؛ یعنی حدودا سالی ۲۶ سانتی متر افت سطح آب های زیرزمینی را داشته ایم. ضمن اینکه تحلیل خودهمبستگی فضایی و شاخص موران (۰.۹۸۴)، خوشه ای بودن رخداد فرونشست تحت تاثیر تغییرات سطح آب در منطقه موردمطالعه را تایید کرد. نتایج همبستگی نیز نشان داد که بین عامل تغییرات تراز سطح آب و نرخ فرونشست زمین، همبستگی کمی وجود داشته (p= -۰.۱۳۸) که این ارتباط غیرمستقیم است؛ یعنی هر چه میزان برداشت آب زیرزمینی بیشتر باشد (یا سطح تراز آب کمتر شود)، میزان فرونشست نیز بیشتر می شود؛ اما با توجه به سطح معناداری (sig= ۰.۵۸۵) این ارتباط معنادار نیست.

ژئومورفیک, سطح تراز آب زیرزمینی, تداخل سنجی, SNAP, قاین