وحیده عبداللهی - مربی دانشگاه سیستان و بلوچستان،
قاسمعلی دیانتی تیلکی - استادیار و مدیر گروه مهندسی مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دری
جلیل فرزاد مهر - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرج

شتر یکی از عجایب خلقت آفرینش است و در میان موجودات و خلایق خصوصیات و صفات خاص، این حیوان را از سایر دام هوا متمایز ساخته است. استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع خشک و کویری، وجود طوفان های ماسه ای و پوشش گیاهی فقیر بورای استفاده دام هایی مانند گاو، گوسفند و بز مناسب نمی باشند. در میان موجودات سازگار که موی تواننود مشوکلات کوم آبوی و گرموای شدید و طاقت فرسا و سرمای شدید و طوفان های ماسه ای را تحمل کنند و خود را با شرایط آب و هوایی کویری ایران تطبیق دهند، شتر سازگارترین حیوان است. لذا با توجه به اهمیت شترداری در ایجاد اشتغال و بهبود وضع اقتصادی مردم منطقه و تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز جامعه لازم است جهت بهبود وضعیت شترداری اقدامات و مطالعاتی صورت گیرد. ایون امور نیازمنود آگواهی از رفتار های چرایی و تولیدات دام برای یک مدیریت مؤثر می باشد. لذا با توجه به عدم وجود اطلاعات در این زمینه، تحقیق حاضور بوه منظور بررسی رفتار هایی مختلف چرایی و همچنین مطالعه تولیدات مختلف شتر های یک کوهانه در استان خراسان جنوبی جنوب شهرستان بیرجند انجام شد. برای این منظور با تحقیق از ساربانان و شترداران باتجربه و همچنوین مشواهدات صوحرایی اطلاعوات مورد نیاز در این رابطه جمع آوری گردید. نتایج بیان داشت 80 درصد شوتر هوا در منطقوه بوه صوورت آزاد و رهوا در مراتوع تعلیوف می شوند. شیر دوشی و پشم چینی در بین شترداران این مناطق مرسوم نبوده و شتر عمدتاً برای تولید گوشت پرورش داده می شود. مشاهدات رفتار های چرایی نیز بیان داشت شتر ها در این منطقه با استفاده از چاه های آب هر روز آب می خورند. زمان تغذیه شتر هوا نیز عمدتاً در اوایل صبح و هنگام عصر بوده و همچنین گونه Seidlitzia rosmarinus شنان بیش از سایر گونه های موجود در منطقه مورد توجه و علاقه دام بوده است.

استان خراسان جنوبی، تولیدات شتر، شتر، رفتارهای چرایی