خدیجه نارنج کار - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
سعید گیتی پور - دانشیار دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران.
حامد طائی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشکده عمران، دانشگاه آزاد قزو

آلودگی خاک به ترکیبات نفتی به دلیل دارا بودن مواد شیمیایی و خطرناک از دغدغه هایی است که محیط زیست، انسان و سایر موجودات زنده را با مشکل مواجه نموده است و یافتن روش های مقابله با آن از اهمیت زیادی برخوردار است. امروزه روش های زیادی برای رفع آلودگی در خاک ابداع و ارائه شده است که یکی از پر اهمیت ترین این روش ها خاکشویی است. خاکشویی روشی بسیار ساده و مشخصی است که در آن با استفاده از روش‌های فیزیکی/شیمیایی آلاینده‌ها را از خاک خارج می‌نمایند. این روش به دو شیوه‌ی کلی در محل و خارج از محل قابل اجراست. محلول‌های مختلفی با یا بدون افزودنی برای استخراج آلاینده‌ها از خاک در روش خاکشویی استفاده می‌گردند. استفاده از این افزودنی‌ها سبب بهبود بازدهی وکاهش زمان می‌گردند. این افزودنی‌ها می‌توانند شامل ترکیبات کی‌لیت‌ساز، صابون‌سازها، حلال های آلی یا معدنی و سورفکتانت‌ها باشند. عملکرد خاکشویی بهبود یافته با سورفکتانت، از طریق دو مکانیسم می‌باشد. مکانیسم نخست (ورقه شدن خاک) در غلظتی زیر غلظت بحرانی میسل رخ می‌دهد و مکانیسم دوم (انحلال) در غلظتی بالاتر از آن رخ می‌دهد. معیارهای قابل توجه در انتخاب سورفکتانت مناسب جهت کاربرد در فرآیند خاکشویی عبارتند از کم بودن جذب سورفکتانت به سطح خاک، قدرت حلالیت بالا، تولید کف و کدورت کم، عدم ته نشینی و سازگاری با محیط زیست. از دیگر عوامل مؤثر بر انتخاب، می توان به کم بودن هزینه ی تهیه و در دسترس بودن و تجاری شدن آنها اشاره نمود.

خاکشویی درمحل، خاکشویی خارج از محل، سورفکتانت، غلظت بحرانی میسل، خاک آلوده