علیرضا صفری - دانشجوی گروه زراعت دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس-چالوس، ایران
سعید صادق زاده حمایتی - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مرتضی مبلغی - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ایران.
علی جلیلیان - دانشیار پژوهشی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،کرمانشاه، ایران

فرآوری بذر بخش مهمی از تکنولوژی بذر محسوب می شود که هدف آن تهیه بذر با کیفیت بالا است. در سالهای اخیر در ایران نیز جهت ارتقای ارزش زراعی بذر چغندرقند از افزایش اندازه بذر و پوشش دهی آن با حشره کش های خاص استفاده می شود. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر نحوه بوجاری بذر و سموم حشره کش مورداستفاده برای پوشش دهی روی ویژگی های جوانه زنی بذر در آزمایشگاه و بنیه بذر در گلخانه (در منطقه کرج) و استقرار بوته در مزرعه و عملکرد محصول (در دو منطقه کرج و کرمانشاه) به‎صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (آزمایشگاه و گلخانه) و بلوک‎های کامل تصادفی (مزرعه) با چهار تکرار در سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. عامل اول شامل روش‎ فرآوری دارای دو سطح بوجاری معمولی (a۱) و بوجاری ویژه (a۲) و عامل دوم شامل سم حشره کش مورد استفاده برای پوشش دهی دارای دو سطح گائوچو (b۱) و کروزر ۳۵۰ (b۲) بود. نتایج نشان داد که اثر فرآوری بذر بر بنیه بذر و طول ریشه­چه چغندرقند در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود که در این راستا بیشترین میزان بنیه بذر و طول ریشه­چه مربوط به فرآوری ویژه بذر بود. اثر متقابل مکان و نمونه­برداری در سطح احتمال یک درصد بر میزان استقرار بوته معنی­دار بود. بنابراین، می­توان گفت نحوه بوجاری بذر موجب بهبود خصوصیات مربوط به جوانه زنی و استقرار بوته های چغندرقند می شود. در نهایت، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تغییر نحوه بوجاری بذر از شکل معمولی به شکل ویژه، موجب شد تا میزان استقرار گیاه چه ها در شرایط گلخانه افزایش یابد اما، تاثیری در بهبود میزان جوانه زنی بذر در شرایط آزمایشگاهی نداشت.

اندازه بذر, بوجاری بذر, چغندرقند, حشره‎کش