رحیم محمودی - دانشجوی دکترای گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
بهزاد ثانی - دانشیار گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
مهدی صادقی شعاع - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
فائزه رجب زاده - استادیار گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
حمید مظفری - دانشیار گروه زراعت، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

اثر پرتوگاما روی بذر و تنش آبی برعملکرد کمی و کیفی در ژنوتیپ­های مختلف چغندرقند در دو مکان قم و اسلامشهر بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتور آبیاری شامل دو سطح (نرمال و تنش کم آبیاری) بود که در کرت اصلی قرار گرفت و فاکتور دوم شامل ژنوتیپ (اکباتان، مطهر، پایا و مادری پایا) و فاکتور سوم پرتودهی پرتوگاما بر روی بذر (شاهد، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۴۰۰ گری) بودند که در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین دو مکان مورد ارزیابی اختلاف معنی­داری برای اکثر صفات وجود داشت به صورتی که مکان اسلامشهر عملکردریشه بالاتر و شرایط مطلوب­تری را نسبت به مکان قم داشت. بررسی اثرات متقابل میزان آبیاری× ژنوتیپ بر روی عملکرد شکرسفید نشان داد در آبیاری نرمال، بیش­ترین مقدار این صفت را ارقام اکباتان، مطهر و پایا داشتند که از نظر آماری در یک گروه قرار گرفتند. در حالی که در شرایط تنش، رقم پایا بیش­ترین عملکرد شکرسفید را داشت. بررسی نتایج هم چنین نشان داد کاربرد پرتوگاما با دز ۱۰۰ گری در چغندرقند، باعث افزایش عملکرد شکرسفید ریشه، کم­ترین مقدار عملکرد شکرسفید ریشه، مربوط به دز ۴۰۰ گری بود. بنابراین استفاده از دزهای مناسب پرتوگاما می تواند در افزایش عملکرد چغندرقند نقش داشته باشد.

آبیاری, پرتو گاما, ژنوتیپ چغندرقند, عملکرد ریشه, عملکرد شکرسفید