الناز محمدزاده - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
محمدمهدی اسماعیلی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
شروین خمسه - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

اسطوره در کنار حماسه، افسانه و فرهنگ عامه، یکی از عناصر تشکل­دهنده فرهنگ و هویت قومی و ملی جوامع و منشوری از باورهای اجتماعی است که در بستر فرهنگی تولید می­شود. موضوع اسطوره از مطالعات آیین­ های مذهبی جدا نیست و می ­توان آن را در حکم ابزاری دانست که اعتقادات و نهادهای موجود را با استناد به دین توضیح می­دهد. «گناه» به منزله کنش یا رفتار، مفهومی حائز اهمیت است؛ تا جایی که بدون درک ارتباط مفهوم و اثرات انگیزاننده­ اش نمی توان رخدادهای فرهنگی مربوط به آن را درک کرد. «داراب» و «اولیس» به عنوان قهرمانان اساطیری، شخصیت­ های فرهنگی به شمار می­ روند و موضوع «گناه» آن­ ها نیز به ­مثابه یک کنش در مقوله فرهنگ جای می­ گیرد. نظریه اسطوره ­شناسی تطبیقی ژرژ دومزیل با توجه به زمینه­ های فرهنگی یک اثر، علاوه بر کاوش معنای نهفته و ضمنی متن، به بافت اجتماعی/ فرهنگی نیز توجه دارد. یافته­ های این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده نشان می­ دهد که خط سیری از یک اسطوره و گناه او در دو تمدن ایران و یونان به­ وضوح مشخص است. درون­مایه­ هایی همچون «فریب از اهریمنان» و «شک در خالق»، «غرور و ادعای خدایی»، «رسیدن به قدرت و ترس از دست­ دادن حکومت»، «سرپیچی­ کردن از فرمان ایزدان و خدایان»، «کشتن موجودات و پهلوانان آیینی»، «بی­ احترامی به آتش و کاشتن تخم کینه در نهاد بشر»، زمینه­ ساز بیشترین گناهان در میان ایران و جهان است. یافته­ های پژوهش حاکی از آن است که ساختار ثابتی در اساطیر هندواروپایی وجود دارد؛ که در طی قرن­ ها، در این فرهنگ­ ها باقی مانده و به رغم گستردگی جغرافیایی و اصلاحات ادیان مختلف، ردپای آن­ ها، همچنان پس از سال ­ها پیدا است.

اسطوره شناسی تطبیقی, ژرژ دومزیل, کنش جنگاوری, گناهان سه گانه, قهرمانان اساطیری