محمدعلی دیلمی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد، نور، ایران.
جعفر میرکتولی - دانشیار، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.
جلال عظیمی آملی - دانشیار، دانشگاه آزاد، نور، ایران.

یکی از پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور به طور اعم و بطور اخص در شهر گرگان از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدمات شهری بوده که زمینه ساز نابرابری اجتماعی و عدم توزیع پراکندگی خدمات و معضل ترافیک در شهر گرگان بوده است. لازم است که مطالعات و تحلیلی عمیق در خصوص پراکنش توزیع خدمات شهری در مناطق مختلف شهر به منظور شناخت کمبودها و عدم تمرکز و معضل ترافیک صورت پذیرد. پژوهش حاضر تحت عنوان «تحلیل فضایی مکانی خدمات شهری و تاثیر آن بر کاهش ترافیک، مطالعه موردی شهر گرگان» است. جامعه آماری شهر گرگان و نمونه بررسی محلات گرگان می باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی و تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی، کتابخانه ای و میدانی می باشد. هدف تحلیل شناسایی و رابطه میان تراکم و تمرکز کاربری ها در شهر و تاثیر آن بر وضعیت ترافیک است. در تحلیل کاربری ها با استفاده از مدل AHP وزن دهی شده و سپس بر اساس مدل تاپس در راستای سنجش میزان برخورداری هر یک از محلات مورد بررسی قرار گرفتند و جهت تحلیل فضایی از نرم افزار ArcGIS استفاده شده و نتایج بدین صورت می باشد که با توجه به بررسی و تحلیل های صورت گرفته بیشترین تمرکز کاربری های خدماتی در حدفاصل فلکه کریمی، تقاطع رسالت، فلکه مازندران و ولیعصر بوده است و منطقه کمربندی شهر که توسعه مسکونی زیادی داشته مشکل کمبود خدمات داشت و هرچه در نواحی مختلف شهر گرگان, خصوصا در مرکز شهر کاربری خدماتی تمرکز داشته در آن نواحی افزایش ترافیک بیشتری داشته ایم. توزیع خدمات در سطح شهر گرگان متوازن و متناسب نمی باشد.

توزیع فضایی، خدمات، ترافیک، ArcGIS ، کاربری اراضی، گرگان.