فاطمه رمضانی - Islamic Azad University
لیدا لیل آبادی - Islamic Azad University
سوزان امامی پور - Islamic Azad University

مقدمه: یکی از مسائل شایع دوره سالمندی اضطراب است، و یکی از انواع اضطراب که سالمندان با آن مواجه هستند اضطراب مرگ است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ سالمندان بود. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را سالمندان مراجعه کننده به مراکز بهداشت در شهر تهران در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ تشکیل می دادند که در این مراکز دارای پرونده سلامت بودند. از میان آن ها ۴۵ تن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در ۲ گروه مداخله و ۱ گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی و»مقیاس اضطراب مرگ تمپلر» (Templer Death Anxiety Scale) بود. روایی محتوای ابزار به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای ۸ جلسه «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و ۹ جلسه «روایت درمانی» برای گروه های مداخله، داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۴ تحلیل شد. یافته ها: «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ در گروه های مداخله اثرگذار بود (۰۴۳/۰=P). اثر زمان بر اضطراب مرگ (۰۰۱/۰=P) نسبت به مرحله پیش آزمون اثرگذار بود. اثر متقابل زمان*              گروه ها بر اضطراب مرگ (۰۰۱/۰=P) نسبت به گروه کنترل اثرگذار بود. در مرحله پس آزمون تفاوت میانگین اضطراب مرگ گروه «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و کنترل (۰۵/۰>P) و «روایت درمانی» و کنترل (۰۵/۰>P) معنادار بود، اما تفاوت «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» (۰۵/۰ نتیجه گیری: «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ سالمندان اثربخش بودند. پیشنهاد می شود که در جهت کاهش اضطراب مرگ سالمندان درمان های فوق در کنار درمان های دارویی برگزار شود.

Death Anxiety, Narrative Therapy, Mindfulness, Elderly., اضطراب مرگ, روایت درمانی, ذهن آگاهی, سالمندان.