محسن باقری - دانش آموخته دکتری روابط بین الملل از گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
عنایت الله یزدانی - استاد روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان و دانشکده مطالعات بین الملل دانشگاه سان یات سن چین
محمدعلی بصیری - دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان

هدف: ظهور و تقویت حزب الله در لبنان، در ابتدای دهه ۱۹۸۰ که متاثر از انقلاب اسلامی ایران بود و نقش ایران در قدرت یابی این جنبش شیعی، دارای راهبرد مقاومت از یک گروه چریکی و شبه­نظامی کوچک به­عنوان بازیگری منطقه ای، مورد توجه تحلیل گران مسائل خاورمیانه بوده است. از این­رو، هدف مقاله حاضر تبیین چگونگی ایفای نقش ایران در زمینه ی بسترسازی ظهور حزب الله، شکل گیری و تقویت این جنبش است. روش: این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی انجام شده است.  یافته ها: در ظهور و شکل گیری حزب الله دو مولفه هویت، امنیت و بقای مادی نقش آفرین بوده است و انقلاب اسلامی ایران و کنش های ایران در ابتدای دهه ۱۹۸۰ به انحای مختلف در ظهور و تقویت این جنش شیعی ضداسرائیلی تاثیرگذار بوده اند که این امر، از یک­سو در قالب شکل گیری هویت حزب الله و ایجاد هویت مقاومت ضدصهیونیستی در آن بروز یافته است و از سوی دیگر، منجر به تشدید تحرک نظامی شیعیان و سازمان­دهی و انسجام و تقویت توان نظامی این شیعیان، همسو با انقلاب اسلامی در چارچوب جنبش حزب الله گردیده است. این امر، ناشی از هم زیستی عمیق بین اولویت های ایدئولوژیک و استراتژیک ایران در خصوص حزب الله بوده است که به تامین منافع استراتژیک و ایدئولوژیک ایران نیز انجامید و به­تدریج منجر به ارتقای جایگاه حزب الله برای ایران و سوریه، از بازیگری محلی در دهه ۱۹۸۰ به دارایی استراتژیک در سطح منطقه ای در دهه های اخیر گردید. نتیجه گیری: شکل گیری حزب الله در لبنان، برخاسته از مولفه های هویتی ناشی از ایدئولوژی اسلام سیاسی شیعی و مبتنی بر ملاحظات واقع گرایانه ایران در جهان عرب و به­صورت خاص لبنان و موضوع و آرمان فلسطین و مقابله با اسرائیل و متاثر از اتحاد ایران و سوریه بوده است.

اسلام سیاسی شیعی, هویت, بقا, موازنه تهدید, مبارزه با اسرائیل, جنبش حزب الله لبنان و انقلاب اسلامی ایران