ابوالقاسم عیسی مراد - Department of Clinical and General Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
زهرا نفر - Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
فاطمه فاطمی - Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

زمینه و هدف: با توجه به بحران­ های زندگی بشر در دنیای امروز، لزوم توجه و شناسایی عوامل موثر بر پیشگیری، مداخله و حل بحران ضروری است. تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر پیشگیری، مداخله و حل بحران با تمرکز بر سلامت معنوی در ایران از دیدگاه صاحب نظران انجام شده است. روش ها: پژوهش حاضر بر اساس هدف در حیطه تحقیقات، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری و ماهیت پژوهش، آمیخته و از نوع اکتشافی متوالی بود که در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی با تکیه بر تکنیک فراترکیب، ابعاد و عوامل مقدماتی استخراج شد. در ادامه با استفاده از روش دلفی، پرسشنامه باز و بسته که شامل تمامی شاخص های مستخرج از مطالعه متون بود به  ۱۵ نفر از خبرگان که تخصص علمی و تجربه عملی مشترکی داشتند ارائه شد. در بخش کمی با توجه به مطالعه و ارزیابی عوامل مختلف مدیریت بحران و سلامت معنوی-اسلامی، پرسشنامه ۵۷ گویه ای طراحی شد و به منظور پاسخ به سوالات تحقیق بین ۵۰ نفر از متخصصان ارائه شد. یافته ها: در سطح پیشگیرانه، راهکارهایی مانند باورهای دینی و عقلانی، پیوند معنوی با خدا، دانش ورزی و تخصص گرایی، کارکرد حکومتی، ارتباطات کارآمد اجتماعی و روان شناسی مثبت؛ در سطح مداخله و درمان، راهکارهایی چون تقویت باورها و ارزش های دینی، ارتباطات کارآمد اجتماعی، دانش محوری و اندیشه ورزی، کاربست مداخلات روان شناختی، کارکرد مثبت حکومت، توانمندی فردی و کاربرد فن آوری های دیجیتالی و در سطح حل مسئله، راهکارهایی مانند کاربرد دانش و تخصص علمی، عملکرد حکومتی و سازمانی، تعاملات مثبت اجتماعی و خانوادگی، توانمندسازی فردی، تقویت باورهای معنوی و دینی، کاربرد فناوری های دیجیتالی و روان شناسی مثبت از بیشترین اهمیت برخوردار بودند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش گویای این است که سلامت معنوی و عوامل آن، راه حل اصلی در  پیشگیری، مداخله و حل بحران ها است و افزایش سلامت معنوی و خردورزی مردم و مسئولین می تواند باعث نهادینه شدن بیش از پیش فضائل اخلاقی در بین مردم و مسئولین در مقابله و حل مسئله با بحران شود.

Crisis Management, Spiritual Health, Prevention Strategies, Intervention Strategies, مدیریت بحران, سلامت معنوی, راهبردهای پیشگیری, راهبردهای مداخله ای