علی عبدزادگوهری - محقق، بخش تحقیقات مدیریت آب در مزرعه، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
امیر نیک اختر - کارشناس ارشد، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، بندرعباس، ایران.
نیازعلی ابراهیمی پاک - دانشیار بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
آرش تافته - استادیار، بخش تحقیقات مدیریت آب در مزرعه، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

موسسه تحقیقات خاک و آب، سامانه "نیاز آب" را برای برآورد و تعیین نیاز آبی، آب مصرفی و برنامه ریزی آبیاری گیاهان زراعی و باغی در سطح منطقه، شهرستان و دشت­های کشور ارائه نموده است. پژوهش حاضر به­منظور استفاده از سامانه نیاز آب (شامل روش­های تافته، پاسکوئله و ریس) در تعیین مقدار آب مصرفی واقعی گیاه سویا رقم ویلیامز بر اساس حل معکوس تابع عملکرد انجام شد. تیمارهای کودی آزمایشی شامل بدون کود و مصرف ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار با تیمار­های مختلف آبیاری شامل ۱۰۰%، ۸۰%، ۶۰% و ۴۰% نیاز آبی بود که به­صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان حاجی­آباد، واقع در استان هرمزگان در سال­های زراعی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ اجرا گردید. مقادیر برآورد شده توسط سامانه و اندازه­گیری شده نشان داد که میانگین خطای نسبی در میزان تبخیر و تعرق، در روش­های تافته، پاسکوئله و ریس در سال اول به­ترتیب ۷/۴۹%، ۰/۵۰-% و ۹/۱۴% و در سال دوم به­ترتیب ۶/۴۷%، ۱/۲۹-% و ۹/۰۶% بود. میانگین خطای نسبی در بهره­وری فیزیکی آب در روش­های مذکور در سال اول به­ترتیب ۸/۲۳-%، ۰/۷۳-% و ۱۰/۰۸-% و در سال دوم به­ترتیب ۷/۱۰-%، ۰/۵۸% و ۱۰/۰۷-% را نشان داد. ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش­های تافته، پاسکوئله و ریس به­ترتیب ۴۳، ۳۵ و ۴۹ میلی­متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به­ترتیب۰/۰۹۳%، ۰/۰۷۶% و ۰/۱۰۵% بود. به­طور کلی و با توجه به­نتایج آماری، سامانه نیاز آب، مقدار آب آبیاری و میزان تبخیر و تعرق را با تقریب مناسبی برآورد نمود و می­توان از آن در تخمین آب مصرفی در منطقه مورد مطالعه استفاده نمود.

تبخیر و تعرق, روش تافته, روش پاسکوئله, روش ریس, سویا رقم ویلیامز