سعیده جلالی - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
کاظم نصرتی - استاد. گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی، تهران. ایران
شهرام بهرامی - جفرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

مساله ی مهم و قابل توجه در پژوهشهای کاربردی برای مدیریت حوزههای آبخیز، آگاهی از چگونگی فرآیند تولید رسوب شبکه زهکشی است که بتواند به طور مشترک و یکپارچه، عملکرد دامنه ها و سیستم رودخانهای را در مقیاس مکانی و زمانی مشخص دربر گیرد. در مطالعات مربوط به فرسایش و رسوب، بررسی شکل و تحولات فرسایشی لندفرم های ژئومورفولوژی، محور مطالعات علوم زمین برای یک مدت طولانی بوده است. در دو دهه ی اخیر، تکنیک منشایابی رسوب به عنوان یک روش کلیدی تعیین منابع رسوب برای بررسی فرآیند فرسایش و رسوب حوزه های آبخیز می تواند به کار گرفته شود. هدف از این پژوهش بررسی سهم انواع لندفرم های ژئومورفولوژی در تولید رسوب با استفاده از تکنیک منشایابی رسوب در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان است. لذا با استفاده از شاخص توپوگرافی، ۴ لندفرم شامل دامنههای محدب، مقعر، درههای باز و شیب بین دامنه های محدب و مقعر مشخص شد. نمونه برداری از منابع رسوب و رسوب معلق طی ۸ رخداد سیلاب در بازه ی زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا اردیبهشت ۱۳۹۹ صورت گرفت. با استفاده از دستگاه XRF غلظت ۲۳ ردیاب ژئوشیمیایی اندازه گیری شد. پس از آزمونهای دامنه، کروسکال-والیس و تحلیل تشخیص، در نهایت ردیاب های Ba، Ni،Pb، V، Mgo، Mno و Cao بالاترین درصد توان تفکیکپذیری را داشتند. بر اساس نتیجه ی به دست آمده از اجرای مدل ترکیبی بیزین، دامنه های محدب ۹/۶۰ سهم تولیدی رسوب را به خود اختصاص داده است و در مرتبه ی دوم، سهم درههای کم عمق ۵/۲۸ درصد برآورد شده است. هم چنین با استفاده از مدل سازی رسوب مجازی، خطای میانگین در محدوده ی ۶/۰ و ۴/۸ درصد و خطای جزر میانگین مربعات در دامنه ی ۷/۱ و ۲۳ برآورد شد.

حوزه آبخیز چهل چای, لندفرم های ژئومورفولوژی, ردیاب های ژئوشیمیایی