فرهاد فرهودی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
احد صحراگرد - گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
رضا حسینی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
عاطفه صبوری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

پراکنش کفشدوزک Harmonia axyridis  به عنوان یک حشره­ شکارگر اما مهاجم تازه­وارد به ایران در نوار شمالی کشور بررسی شد. برخی ویژگی­های زیستی و ریخت­­شناسی آن مانند الگوهای رنگی، نسبت جنسی و طول بدن حشره­ بالغ در نمونه­های چهار منطقه­ جغرافیایی شمال و شمال­شرق ایران و همچنین، دو نسل از شهرستان رشت مطالعه شد، تا تاثیر محل نمونه­برداری و نسل حشره ارزیابی شود. توان تولیدمثلی ماده­های دو رنگ اصلی این حشره؛ ملانیک و غیرملانیک، در نسل زمستانگذران و تابستانه نیز بررسی شد. از استان­های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی نمونه­برداری با موفقیت انجام شد. نسبت افراد ملانیک در کل نمونه­های جمع آوری شده از گردنه حیران، شفت، بجنورد، رشت (جمعیت زمستانگذران) و رشت (جمعیت بهاره) به­ترتیب ۵۱/۱۱، ۶۴/۱۲، ۵۷/۱۰، ۱۷/۱۲ و ۶۳/۱۱ درصد بود. همچنین، نسبت جنسی در جمعیت­های مزبور ۳۸ تا ۴۴ درصد و فاقد تفاوت معنی­دار بود. میانگین طول بدن حشره بالغ در جمعیت بجنورد (۰۲۹/± ۵۷/۶ میلی­متر) از چهار جمعیت دیگر بیشتر بود. از نظر میزان تخمگذاری تفاوتی بین الگوهای رنگی ملانیک و غیرملانیک در نسل زمستانگذران و تابستانه مشاهده نشد، اما ماده­های زمستانگذران در مقایسه با ماده­های تابستانه باروری بالاتری داشتند. در این پژوهش، پیشرفت پراکنش این کفشدوزک در برخی استان­های نوار شمالی کشور، نسبت به محل اولین گزارش آن، تایید شد. همچنین، مشخص شد محل نمونه­برداری و نسل حشره در زیستگاه­های جدید، تاثیری بر نسبت الگوهای رنگی ندارد و میزان زادآوری نمی­تواند یکی از عوامل تنظیم­کننده نسبت افراد هر الگوی رنگی در نسل بعد باشد.

توان تولیدمثلی, چندشکلی, طول بدن, کفشدوزک چندرنگ آسیایی, نسبت جنسی