معصومه غلامی - School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences
امیرحسین تکیان - Professor, Department of Health Management, Policy & Economics; Director, Department of Global Health and Public Policy; Founder, the Think Tank for Good Governance in Health, Health Equity Research Center (HERC), Tehran University of Medical Sciences, Te
محمدجواد کبیر - Health Management ;Social Development Research Center, Golestan University of Medical Sciences
علیرضا اولیایی منش - مرکز تحقیقات عدالت در سلامت، موسسه ملی تحقیقات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
مهرداد محمدی - Adjunct Professor of Public Health Law, Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Iran; Chair of Public Health Law Group, The Institute for Legal Innovations

زمینه و هدف: علی رغم وجود قوانین و آیین نامه ­های پرشمار در ارتباط با دسترسی به اطلاعات و شفافیت، در اجرای آنها مشکلات زیادی وجود دارد. هدف این مطالعه، بررسی و تحلیل چالش ­های فراروی قوانین و اسناد مربوط به شفافیت در حیطه نظام سلامت کشورمان می ­باشد. روش: اسناد، قوانین و مقررات مرتبط با موضوعات دسترسی به اطلاعات و شفافیت، افشاگری و محرمانگی اطلاعات از حوزه ­های مختلف گردآوری شد و با استفاده از رویکردREADمورد تحلیل قرار گرفت. پس از نامگذاری نظام مند اسناد و قوانین، اطلاعات آنها در جدولی وارد شد و سپس بخش­ های مختلف هر سند به­دقت مورد تحلیل و مقایسه باهم قرار گرفت. یافته ها: اسناد، قوانین و شیوه نامه های پرشماری برای موضوع دسترسی به اطلاعات و شفافیت وجود دارد، ولی فقدان ضمانت اجرایی هستند که باعث ناکارآمدی این قوانین شده است. برخی از این قوانین و مقررات در تعارض با یکدیگر هستند و نیز کاستی ­هایی دارند. غالبا بین تدوین لایحه، تصویب قانون و ابلاغ دستورالعمل­ های اجرایی فاصله زمانی زیاد وجود دارد. گاهی نیز ناآگاهی از شیوه­ نامه تشخیص و تفکیک اطلاعات مربوط به حریم خصوصی و اطلاعات شخصی، مشکلاتی را به ­وجود می­ آورد. نتیجه گیری: توجه به ضمانت اجرایی قوانین، ضرورتی بنیادین است تا بتوان از وضع قوانین کم اثر جلوگیری نمود. تدوین قوانین و آیین نامه ها از لحاظ شکلی و محتوایی باید به گونه ای باشد که امکان سوء برداشت و نقض آنها به حداقل برسد. تصویب لوایح و آیین نامه های اجرایی باید در زمان مقرر انجام شوند تا قوانین در زمان مناسب اجرایی شده و اثربخشی لازم را داشته باشند.

Access to information, Documents, Health, Legislation, Transparency, اسناد, دستیابی به اطلاعات, سلامت, شفافیت, قوانین