مرتضی میردار - دانش آموخته دکتری تاریخ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
ایمان حسین قزل ایاق - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

بازاریان به عنوان یکی از طبقات اجتماعی شهری، از دیرباز، نقش و تاثیرات گسترده ای در ساحت های مختلف زندگی شهری داشته اند. تا جایی که جایگاه گسترده آنها در عرصه اجتماعی، خصوصا موجب نفوذ و ارتباط با ساختارها و نهادهای دینی از جمله روحانیت، مساجد و هیات های مذهبی شده است. این جایگاه اجتماعی، به طور طبیعی و نفوذ بر عرصه های اجتماعی دارای آثار و تبعاتی در عرصه سیاسی بود. به تدریج از اوائل دهه ۱۳۴۰، بازاریان عهده دار نقش های مختلفی در عرصه کنشگری سیاسی و از جمله در حرکت انقلابی مردم به رهبری روحانیت انقلابی شدند. این مقاله درصدد پاسخگویی به این سوال است که اساسا بازاریان به لحاظ اجتماعی چه نقش هایی را در انقلاب اسلامی ایفا نمودند و چگونه این نقش ها به تسهیل فرایندهای انقلابی انجامید. روش استفاده شده در این مقاله مطالعه اسنادی و کتابخانه ای منابع مرتبط با موضوع تحقیق است. نتیجه اینکه بازاریان با بهره گیری از نفوذ گسترده خود بر عرصه جامعه مدنی سنتی ایران، موجب اثرگذاری بر کنش انقلابی دیگر کارگزاران انقلاب و بسیج انقلابی مردم شدند.

بازار, مساجد, هیات های مذهبی, جامعه مدنی سنتی ایران, انقلاب اسلامی